Ruszył Marszałkowski Program Poprawy Jakości Powietrza skierowany do gmin województwa śląskiego. Przedsięwzięcie będzie realizowane cyklicznie w oparciu o dwa konkursy: „Inicjatywa Antysmogowa” i „Gmina pełną piersią”. Można już składać wnioski. W 2023 roku w ramach MPPJP oferuje się gminom 5,7 mln zł. Na poprawę jakości powietrza gminy mogą dodatkowo uzyskać 7 mln zł z WFOŚiGW w Katowicach.
W środę 15 lutego w Sali Kolumnowej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego odbyła się konferencja prasowa inaugurująca Marszałkowski Program Poprawy Jakości Powietrza. Jak informuje Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, od 15 lutego do 7 marca gminy mogą składać wnioski konkursowe.
W środowej konferencji, jak słyszymy, uczestniczyli: Jakub Chełstowski – marszałek województwa śląskiego, Wojciech Saługa – poseł na Sejm RP, Łukasz Czopik – wicemarszałek województwa śląskiego, prof. Marek Gzik – przewodniczący Sejmiku Województwa Śląskiego, radne Sejmiku: przewodnicząca Komisji Środowiska i Gospodarki Wodnej Katarzyna Stachowicz i Iwona Jelonek. Gościem konferencji był Andrzej Guła, współzałożyciel i jednocześnie lider Polskiego Alarmu Smogowego.
– Kwestie związane z ochroną powietrza i koniecznością wyeliminowania smogu traktowane są przez zarząd województwa priorytetowo, zwłaszcza, że przez dekady byliśmy regionem, który borykał się z szeroko pojętymi problemami ekologicznymi – mówi Jakub Chełstowski, marszałek województwa śląskiego. – Mamy jednak podstawy, aby patrzeć w przyszłość z optymizmem. Nasze województwo jest jednym z liderów programu „Czyste powietrze”, którego ideą jest wymiana źródeł ciepła na przyjazne środowisku naturalnemu, realizujemy uchwałę antysmogową, przyjęliśmy także program Zielone Śląskie rozpisany do 2030 roku, a jego podstawowym założeniem jest swoista ekologiczna transformacja Śląska. Chcemy być regionem zielonych technologii. Marszałkowski Program Poprawy Jakości Powietrza jest kolejnym etapem przywracania świadomości ekologicznej. Stawką jest nasze zdrowie i życie, bo redukcja smogu przełoży się na mniejszą zapadalność na choroby płuc i układu krążenia, które są dziś plagą cywilizacji. Być eko oznacza być zdrowym i dłużej cieszyć się życiem. Dokonajmy tego wspólnie.
Budżet Marszałkowskiego Programu Poprawy Jakości Powietrza w 2023 wyniesie 5,7 mln zł. Na poprawę jakości powietrza gminy mogą dodatkowo uzyskać 7 mln zł ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.
– Kryzys energetyczny nie może być pretekstem do obniżania norm jakościowych paliw – mówił poseł Wojciech Saługa. – Nie możemy palić „byle czym”, jak odgórnie próbuje się nam to sugerować czy wręcz zalecać. Uchwała antysmogowa jest co prawda prawem lokalnym, ale w praktyce jego egzekwowanie ma sprawić, że będziemy zdrowsi. Uchwała antysmogowa nie jest skierowana przeciwko ludziom i węglowi. To zapis, który ma w praktyce walczyć ze smogiem. Cel mamy wspólny, wszyscy chcemy cieszyć się pięknym, błękitnym niebem.
Przewodniczący prof. Marek Gzik zaznaczył w swoim wystąpieniu, że ekologiczne programy, które realizowane są województwie, mają być kapitałem zdrowia dla kolejnych pokoleń.
– Ważna jest profilaktyka – przekonywał prof. Gzik. – Jeśli spojrzymy na statystyki, z jakich miejscowości pochodzą pacjenci trafiający na oddziały Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu, zobaczymy, że to właśnie są te miejsca, gdzie jakość powietrza pozostawiała bądź pozostawia wiele do życzenia. Rachunek zdaje się być prosty, czyste powietrze to zdrowszy człowiek i mniejsze koszty konieczne na leczenie. Dbajmy więc wspólnie o nasz Śląsk.
– Co minutę umiera 13 osób wskutek chorób wywołanych złym stanem powietrza – przypomniała radna Katarzyna Stachowicz. – Często nie zdajemy sobie sprawy, jak duże znaczenie ma to, czym oddychamy. Walka o czyste powietrze jest batalią toczoną o nasze życie i zdrowie. W myśl znanej prawdy, że lepiej zapobiegać niż leczyć.
Obecny na konferencji Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego zwrócił uwagę na postęp jaki poczyniło województwo śląskie pod względem poprawy jakości powietrza.
– Dziś Śląsk jest liderem programu „Czyste Powietrze” – powiedział Andrzej Guła. – To tutaj wymienia się najwięcej „kopciuchów” na ekologiczne źródła ciepła. Małopolska, która tak dobrze sobie radziła, ale wstrzymała realizację swojej uchwały antysmogowej, spadła w tym rankingu na miejsce piąte. To wystarczy za komentarz. Województwo śląskie jest konsekwentne w swoich działaniach i za to należą się samorządowi słowa uznania.
Program będzie realizowany w oparciu o dwa konkursy. Pierwszy z nich to Marszałkowski Konkurs „Inicjatywa Antysmogowa”. Przeznacza się na niego 5 mln zł. Środki te zapewniono w budżecie Departamentu Ochrony Środowiska, Ekologii i Opłat Środowiskowych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego. Będą przeznaczone na realizację zadań wspierających gminy i służby kontrolne w działaniach na rzecz poprawy jakości powietrza, a także na działania polegające na wymianie źródeł ciepła w budynkach użyteczności publicznej.
„Inicjatywa Antysmogowa” jest konkursem adresowanym do gmin regionu zobligowanych do przestrzegania zapisów uchwały antysmogowej w zakresie ograniczenia niskiej emisji i zmniejszenia stężeń: pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5, benzo(a)pirenu oraz dwutlenku azotu, a także ograniczenia emisji CO2.
Kolejnym przedsięwzięciem, jak słyszymy, będzie konkurs „Gmina pełną piersią”, który również zrealizuje Departament Ochrony Środowiska, Ekologii i Opłat Środowiskowych UMWŚ. Na ten cel przeznaczono 700 tys. zł. Pieniądze te zostaną przekazane w formie nagród dla gmin na realizację zadań proekologicznych związanych z ochroną powietrza.
W ramach komponentu w 2023 roku województwo śląskie udziela wsparcia na działania zmierzające do egzekwowania zapisów uchwały antysmogowej, a także wymiany źródeł ciepła w budynkach użyteczności publicznej. W ramach programu gmina może złożyć kilka wniosków o dofinansowanie, ale łączna wysokość dofinansowania nie może być wyższa niż 200 tys. zł na gminę.
Pomocą finansową zostaną objęte takie działania jak np. zakup narzędzi lub urządzeń do kontroli palenisk domowych, wymiana nieekologicznych źródeł ciepła na niskoemisyjne źródła ciepła w samorządowych obiektach użyteczności. W ramach realizowanego zadania obligatoryjnie muszą być rozpowszechniane informacje na temat finansowania zadania ze środków budżetu województwa śląskiego oraz informacje na temat przepisów uchwały antysmogowej.
Nagrody i wyróżnienia dla gmin muszą być przeznaczone na wydatki majątkowe lub bieżące na terenie nagrodzonej gminy. Środki muszą być przeznaczone na cele związane z ochroną powietrza i mogą w swoim zakresie obejmować w szczególności: zakupy, dotacje, roboty budowlane, usługi i inne.
Nagrodą będzie voucher w kwocie: I miejsce – 250 tys. zł; II miejsce – 200 tys. zł; III miejsce – 150 tys. zł; dwa wyróżnienia po 50 tys. zł.
Jest także plan rozszerzenia marszałkowskiego programu poprawy jakości powietrza o pakiet dla środowiska i czystego powietrza zawierający wszystkie narzędzia finansowe w ramach FESL 2021-2027, jakimi dysponować będzie UMWŚ w ramach projektu „LIFE Śląskie. Przywracamy błękit”. Uruchomienie środków z pakietu planowane jest na drugi kwartał 2023 roku.
(pp)
