Rak szyjki macicy. Warto się badać

0
Rak szyjki macicy wykryty na wczesnym etapie jest prawie w 100 proc. wyleczalny; fot.pl.freepik.com
Reklama

W Polsce rak szyjki macicy jest szóstym co do częstości występowania nowotworem u kobiet. Rocznie jest wykrywany u około 3000 pań. 1700 z nich umiera. Wprawdzie wskaźnik śmiertelności się zmniejsza, ale ciągle wiele jest do zrobienia w kwestii profilaktyki tego nowotworu… Tym bardziej, że raka szyjki macicy można łatwo wykryć nawet w początkowym stadium rozwoju. Wcześnie zdiagnozowany jest w pełni wyleczalny. Dlatego tak ważne jest, aby kobiety regularnie wykonywały badania cytologiczne.

Raka szyjki macicy wykrywa się w Polsce najczęściej u kobiet w wieku powyżej 60. roku życia – u 46 pacjentek na 100 tys. kobiet. Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów w latach 1999-2016 w Polsce zachorowania na raka szyjki macicy spadły o 26,5 proc., natomiast liczba zgonów zmniejszyła się o 15,5 proc. To zapewne efekt skuteczniejszej profilaktyki i dostępu do badań diagnostycznych.

Główną przyczyną raka szyjki macicy jest utrzymująca się infekcja wirusem zwanym brodawczakiem ludzkim (HPV). Do zakażenia najczęściej dochodzi w czasie stosunku płciowego, jak również w przypadku bezpośredniego kontaktu ze skórą osoby zakażonej.

Szacuje się, że 50-80 proc. mężczyzn i kobiet zostanie zakażonych HPV przynajmniej raz w życiu. Zakażenie większością typów wirusa HPV nie jest groźne. U kobiet w większości przypadków infekcja szyjki macicy goi się spontanicznie. Ale w 10 proc. przypadków wirus powoduje zmiany przedrakowe lub nowotworowe (14 typów).

Głównymi czynnikami wpływającymi na pojawienie się raka szyjki macicy są:

  • przewlekłe zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego HPV typu 16 i 18 lub innymi typami onkogennymi,
  • wczesne rozpoczęcie współżycia płciowego,
  • duża liczba partnerów seksualnych lub partner niedochowujący wierności,
  • duża liczba porodów, – wiek (zachorowalność zwiększa się wraz z wiekiem),
  • wieloletnie palenie papierosów,
  • śródnabłonkowa neoplazja szyjki (CIN) w wywiadzie.

Nowotwór pojawia się zazwyczaj 10 do 15 lat po trwałym zakażeniu wirusem HPV. Przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów.

Reklama

W późniejszej fazie mogą pojawiać się następujące objawy:

  • krwawienie pomiędzy regularnymi miesiączkami,
  • krwawienie po stosunku, prysznicu lub badaniu ginekologicznym,
  • krwawienie miesięczne, które trwa dłużej i jest bardziej obfite niż zwykle,
  • krwawienie po menopauzie,
  • obfite upławy z pochwy,
  • ból w podbrzuszu,
  • ból podczas stosunku.

Jak się wykrywa raka szyjki macicy?

W tym celu wykonuje się cytologię. Pobiera się wymaz z szyjki macicy. Następnie bada się mikroskopowo pobrane komórki nabłonka. Dzięki temu można zdiagnozować nawet niewielkie nieprawidłowości. Wczesne zmiany, wykryte w komórkach szyjki macicy, można całkowicie wyleczyć. Od wielu lat prowadzone są programy profilaktyczne po to, by jak najwięcej kobiet z grupy ryzyka mogło wykonać bezpłatne badania cytologiczne. Program profilaktyki raka szyjki macicy adresowany jest do kobiet w wieku 25-59 lat.

Szczepienia przeciwko HPV

Coraz powszechniejszą metodą profilaktyki raka szyjki macicy są też szczepienia przeciw wirusowi HPV u osób, które nie rozpoczęły jeszcze współżycia płciowego. Programy szczepień finansowane są przez samorządy gminne.

Robert Kiełbasiński,

ordynator Oddziału Ginekologiczno-Położniczego Szpitala Powiatowego w Mikołowie:

– Jeżeli kobiety regularnie wykonują badania profilaktyczne, to w zasadzie nie mają prawa zachorować na raka szyjki macicy. Zawsze powtarzam, że najważniejsza jest profilaktyka.

Rak szyjki macicy wykryty na wczesnym, nieinwazyjnym etapie jest prawie w 100 proc. wyleczalny. Natomiast w późnym stadium choroby pacjentkę czeka trudna i rozległa operacja, a potem leczenie uzupełniające. To traumatyczne przeżycie.

Nie ganię swoich pacjentek, które zapominają o regularnych badaniach, ale zawsze pytam je, czy mają samochód. Jeśli odpowiadają, że tak, to wyjaśniam, że skoro co roku robią przegląd auta i dzięki temu ono jeździ, to powinny znaleźć również czas na zadbanie o swoje zdrowie. Można kupić nowy samochód, ale nie życie.

Obecnie kobiety mają dostęp do nowoczesnej profilaktyki pierwotnej i wtórnej. Ta pierwsza to szczepienie dziewczynek do 15. roku życia przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego HPV (jest główną przyczyną raka szyjki macicy). Z kolei profilaktyka wtórna to badania cytologiczne i oznaczenie typów wirusa HPV, które są kancerogenne (jest ich w sumie 14).

Obecnie Polskie Towarzystwo Ginekologiczne rekomenduje wykonywanie tzw. cytologii płynnej. Materiał do badania pobierany jest na podłożu płynnym. Można go wtedy wykorzystać nie tylko do cytologii, ale również do oznaczenia groźnych typów wirusa HPV. Ta metoda jest dokładniejsza, a badanie można wykonywać co 5 lat. Natomiast w tradycyjnej cytologii, gdzie wymaz pobiera się specjalną szczoteczką na szkło i utrwala go aerozolem, badanie należy powtarzać co trzy lata. Pierwszy raz cytologię należy wykonać trzy lata po rozpoczęciu współżycia seksualnego.

W Polsce funkcjonuje program profilaktyczny NFZ-u, który obejmuje kobiety w wieku 25-59 lat. W jego ramach cytologia wykonywana jest co trzy lata.

Według ekspertów Światowej Organizacji Zdrowia rak szyjki macicy z choroby populacyjnej może stać się chorobą rzadką (mniej niż 4 zachorowania na 100 tys. kobiet). W Europie taki cel zamierza się osiągnąć do 2030 r. Jak? Po pierwsze 90 proc. dziewczynek do 15 roku życia należy zaszczepić przeciwko HPV. Po drugie 70 proc. kobiet trzeba poddać tzw. testom screeningowym na HPV (w pobranym materiale można oznaczyć kancerogenne rodzaje HPV, np.16, 18 i 31). Taki test należałoby wykonać w wieku 35 i 45 lat. Wreszcie po trzecie, 90 proc. kobiet musi być objęte szybką opieką medyczną, wdrażająca leczenie do 3 miesięcy od wykrycia niepokojących zmian.

Izabela Domogała; fot. UMWS

Izabela Domogała, członek zarządu województwa śląskiego:
– Podstawą jest profilaktyka. Dlatego kobiety, niezależnie od wieku, powinny pamiętać o badaniach ginekologicznych i cytologii. Zwłaszcza, że rak szyjki macicy potrafi przez wiele lat nie dawać żadnych objawów. Ten rodzaj nowotworu rozwija się powoli, co może zmylić naszą czujność. Pamiętajmy, że w przypadku wczesnego wykrycia raka szyjki macicy pierwszego stopnia jest on całkowicie wyleczalny w 80-100 procentach. Także w najbardziej zaawansowanych stadiach raka szyjki istnieją możliwości skutecznego leczenia. Trzeba mieć tę świadomość i nie bać się badań. To może uratować nam życie.

Oprac. (J), źródło: pacjent.gov.pl

Reklama

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj