Gotowa jest Strategia Rozwoju Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Kulturowego Paulinów. Szlak ten obejmujący trzy drogi: aktywności, duchowości i wiedzy będzie miał charakter turystyki duchowej.
Jak informuje Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, strategia jest kontynuacją deklaracji podpisanej w marcu 2019 r. pomiędzy województwem śląskim a Zakonem Paulinów. Według pierwszych założeń, Szlak Paulinów ma być dostosowany zarówno do pieszych, zmotoryzowanych i rowerzystów. Będzie wyposażony w opis miejsc, kwerendę historyczną, infokioski.
Do projektu, obok klasztoru na Jasnej Górze wpisano także dwie inne perły kultury paulińskiej w regionie – klasztor wraz z Sanktuarium Matki Bożej Patronki Rodzin w Leśniowie oraz klasztor z parafialnym kościołem pw. Św. Barbary w Częstochowie. Pierwszy klasztor pauliński powstał w Częstochowie na wzgórzu jasnogórskim i dlatego to właśnie tutaj znajdzie się centrum realizacji przedsięwzięcia.
W kolejnych etapach Szlak Pauliński ma być rozbudowany o inne regiony Polski (m.in. o Małopolskę), a nawet wykraczać poza jej granice. Będzie wiódł przez Słowację, Węgry (państwo to jest kolebką zakonu), Włochy, Chorwację.
– Chcemy uzewnętrznić i przekazać to wszystko, co przez wieki zostało przez paulinów wypracowane, a początkiem tego wspólnego dzieła była Jasna Góra – mówi o. Arnold Chrapkowski, generał Zakonu Paulinów. – Szlak Paulinów będzie miał charakter turystyki duchowej. Trzy drogi – aktywności, duchowości i wiedzy mają splatać się w jedną wspólną drogę do Boga. Jest to wartość wielowymiarowa.
Szlak porusza wiele różnych wątków związanych z materialnym i niematerialnym dziedzictwem Zakonu Paulinów, takich jak wiara, duchowość, kult maryjny, ruch pielgrzymkowy, życie zakonne, architektura sakralna i obronna, sztuka, także ta współczesna, historia Polski, tożsamość narodowa czy patriotyzm. Założeniem Szlaku Paulinów jest wejść głębiej pod powierzchnię wiary, kultury i historii, a jego ideą jest duchowość w drodze.
– Europejski Szlak Dziedzictwa Kulturowego Paulinów będzie swoistym kompendium wiedzy o tym wyjątkowym miejscu nie tylko dla pielgrzymujących na Jasną Górę, gdzie bije duchowe serce naszego kraju, ale także dla pasjonatów historii – mówi Jakub Chełstowski, marszałek województwa śląskiego. – Szlak Paulinów będzie przyciągał turystów z wielu zakątków Europy.
To wyjątkowa okazja, by poznać genezę Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika, a warto zaznaczyć, że jest on obecny w Polsce od 1382 r. Wyjątkowe obiekty architektury sakralnej, krajobrazy Jury Krakowsko-Częstochowskiej w tle, to ogromna wartość tej części naszego regionu. Mieszkańcom naszego województwa jest on bardzo dobrze znany, niemniej jestem przekonany, że każdy kto przyjedzie tam po raz pierwszy, zakocha się w tym miejscu i będzie chciał je zwiedzić wiele razy.
– Rozwijając ten bardzo ważny dla naszego dziedzictwa kulturowego projekt, będziemy także starali się pozyskać środki z Regionalnego Programu Operacyjnego na ten cel – dodaje wicemarszałek Wojciech Kałuża.
Urząd Marszałkowski informuje, że kulturowe dziedzictwo Paulinów sięga XIII wieku. Charyzmat zakonu wskazuje na łączenie życia kontemplacyjnego z działalnością apostolską. Za założycieli wspólnoty uważa się biskupa Bartłomieja, ordynariusza Pięciu Kościołów oraz bł. Euzebiusza z Ostrzychomia. Patronem zakonu jest św. Paweł z Teb, żyjący na przełomie III i IV w. w Egipcie, uznawany za pierwszego historycznie mnicha.
Wraz z rozwojem zakonu i wzrastającą liczbą klasztorów i kościołów paulini wytworzyli swój styl założeń architektonicznych oraz wystrojów wznoszonych przez siebie siedzib oraz miejsc kultu. Na poszczególnych terenach powstawały budowle, których sporo, mimo ogromnych zniszczeń dokonanych przez Turków w wieku XVI na Węgrzech i innych zawieruch wojennych, zachowało się do naszych czasów. O wysokiej kulturze materialnej paulinów świadczą liczne zabytki ruchome stanowiące spuściznę pokoleń mnichów zakonu. Należą do nich: archiwalia, rękopisy, starodruki, malarstwo, rzeźba, meble, paramenty liturgiczne (złotnictwo i tkaniny).
Osobną dziedziną, w której kultura paulińska posiada szczególne osiągnięcia jest muzyka kościelna a jej materialnym śladem są liczne archiwalia muzyczne zachowane do dziś, w tym zabytkowe księgi liturgiczne oraz dawne instrumenty muzyczne.
(pp)
