Bieruń: Strażnicy miejscy i urzędnicy skontrolowali ponad 1700 nieruchomości

Zielone kontrole w Bieruniu rozpoczęły się w drugiej połowie 2020 r. W sumie do końca ubiegłego roku przeprowadzono ich ponad 1700. Straż Miejska oraz urzędnicy z Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Miasta sprawdzali czy właściciele nieruchomości właściwe pozbywają się odpadów, użytkują odpowiednie piece i inne źródła ciepła oraz stosują dopuszczalne paliwa.

Przełomowym momentem był rok 2022. Wówczas wszedł zakaz użytkowania kotłów CO bez tabliczki znamionowej i tych, które wyprodukowane zostały w 2006 r. lub wcześniej.

– W 2022 r. przeprowadziliśmy łącznie 1113 zielonych kontroli – mówi Krzysztof Waligóra, komendant Straży Miejskiej w Bieruniu. – Warto podkreślić, że jest to dużo więcej niż wymagają od gminy przepisy. Gdyby skupić się jedynie na dniach z przekroczeniem dopuszczalnego progu zanieczyszczenia powietrza lub dni alarmów smogowych, podczas których wymagane są kontrole, to na przestrzeni całego 2022 r., powinniśmy wykonać ich tylko 22.

Dlaczego w Bieruniu podjęto decyzję, aby kontroli było więcej? Jak zapewnia ratusz, od samego początku kontrolujący kładli nacisk na kwestie edukacyjne, głównie w zakresie przepisów uchwały antysmogowej. Wystawianie mandatów nigdy nie było ich zasadniczym celem – zapewniają władze miasta

– Przede wszystkim kontrole to znakomita forma edukacji i dialogu z mieszkańcami – mówi burmistrz Krystian Grzesica. – Nie chodzi o to, żeby kogoś przyłapać i wlepić mandat. Wiele uchybień wynika po prostu z niewiedzy, ludziom trudno jest na bieżąco śledzić zmiany przepisów. I po to są zielone kontrole – dodaje burmistrz.

Kontrolujący wyjaśniają jak należy segregować odpady, do kiedy trzeba wymienić piec. To też okazja, żeby zapoznać mieszkańców z programami, dzięki którym mogą otrzymać dofinasowanie na wymianę pieca czy termomodernizację domu. Urzędnicy wyjaśniają gdzie się zgłosić, dają namiary na osobę, która odpowie na pytania i pomoże przygotować wniosek. – To m.in. dlatego Bieruń jest jedną z wiodących gmin w Polsce pod względem wykorzystania rządowego programu Czyste Powietrze – chwali się burmistrz Grzesica.

– Oczywiście zdarzają się sytuacje, gdy strażnicy i urzędnicy stwierdzili rażące naruszenia przepisów – i wtedy sprawa kończyła się mandatem. – W 2022 r., gdy stwierdziliśmy, że ktoś użytkuje niezgodny z zapisami uchwały antysmogowej piec, jego właściciel nie mógł już liczyć na pouczenie – mówi komendant Krzysztof Waligóra.

– Nie możemy przymykać oczu na łamanie przepisów związanych z ochroną powietrza, która bezpośrednio wpływa na zdrowie, a co za tym idzie jakość życia. Podkreślić jednak trzeba, że zazwyczaj nie są to najwyższe możliwe mandaty. Wyznaczamy jest również czas na dostosowanie się do przepisów uchwały. Jeśli podczas rekontroli nie widać efektów to mandaty są wyższe. Sprawę kończy dopiero wymiana pieca na spełniający zapisy uchwały – wyjaśnia komendant Waligóra.

Są przypadki, w których przedstawiciele gminy wyjątkowo odstępują od nałożenia mandatu. Należą do nich sytuacje, w których np. są problemy z podłączeniem do sieci gazowej czy ciepłowniczej (gdy kontrolowana osoba potrafi udokumentować, że poczyniła starania w kierunku przyłączenia, a opóźnienie nastąpiło z przyczyn od niej niezależnych). Innym łagodzącym czynnikiem może być sytuacja na rynku i kłopoty z dostępnością samych urządzeń bądź ekip montujących te urządzenia.

– Najtrudniejsze przypadki to takie, gdy spotykamy się z ubóstwem energetycznym – mówi Krzysztof Waligóra. – Liczne kontrole dotyczą osób ubogich, które nie wymieniają źródła ciepła i uzasadniają to trudną sytuacją materialną. Taka okoliczność stanowi poważne wyzwanie: karanie osób dotkniętych ubóstwem może zostać uznane za bezduszność, natomiast brak reakcji będzie skutkował zarzutem o nieskuteczność podejmowanych kontroli.

– Przyjęliśmy zasadę, że w tych przypadkach, w których – w ocenie zespołu kontrolującego – sytuacja materialna stanowi tylko wymówkę, na osobę popełniającą wykroczenie nakładamy mandat, a w razie odmowy jego przyjęcia kierujemy wniosek o ukaranie do sądu. Jeżeli natomiast trudna sytuacja kontrolowanego nie budzi wątpliwości, stosujemy pouczenie i kierujemy taką osobę MOPS-u i Wydziału Ochrony Środowiska i Gospodarki Odpadami UM, gdzie może zapoznać się z możliwymi sposobami wsparcia – mówi szef bieruńskiej Straży Miejskiej.

– Na szczęście ilość ujawnianych nieprawidłowości nie jest bardzo duża, można zatem uznać, że mieszkańcy Bierunia stosują się do obowiązujących przepisów – podsumowuje komendant Straży Miejskiej.

Liczba nieprawidłowości podczas zielonych kontroli w 2022 r.:

• ujawniono 80 nieprawidłowości (spalanie odpadów w piecach, ale także na powierzchni gruntu, niewłaściwa instalacja cieplna, niewłaściwe pozbywanie się odpadów ciekłych),
• wystawiono 15 pouczeń i 62 mandaty oraz 3 wnioski o ukaranie do sądu.

Ważne informacje

Od stycznia 2023 r. weszły w życie ograniczenia dla użytkowników kominków, piecyków typu „kozy”, pieców kaflowych, piecokuchni itp. Ich użytkowanie jest zabronione, chyba że osiągają sprawność cieplną na poziomie co najmniej 80 proc. lub zostaną wyposażone w urządzenie zapewniające redukcję emisji pyłu

Do 1 stycznia 2024 r. należy wymienić instalacje cieplne eksploatowane w okresie od 5 do 10 lat od daty ich produkcji (oczywiście wiek instalacji liczymy od momentu wejścia w życie uchwały antysmogowej). Wyjątek stanowią kotły klasy III lub IV – termin ich wymiany upływa do końca 2027 r.