W piątek 23 września zmarł Franciszek Pieczka, wybitny aktor pochodzący ze Śląska. Miał 94 lata. Widzowie pokochali go głównie za role Gustlika w serialu „Czterej pancerni i pies” i Stacha Japycza w „Ranczu”. Aktor miał na swoim koncie wspaniałe kreacje w filmach m.in. Kazimierza Kutza, Andrzeja Wajdy, Jerzego Kawalerowicza, Wojciecha J. Hasa i Jana Jakuba Kolskiego.
Kilka razy miałem okazję przyglądać się pracy pana Franciszka. Było to na planie kultowego już serialu „Ranczo”. Aktor miał już wtedy grubo po 80-tce. Mimo to rzucała się w oczy jego cierpliwość, wytrzymałość (długo powtarzane sceny w różnej scenerii pogodowej), pokora, szacunek wobec młodszych koleżanek i kolegów oraz profesjonalizm. Pan Franciszek nie zagra już żadnej nowej roli…
Odchodził z tego świata przygotowany… W wywiadzie przeprowadzonym przez Katarzynę Stoparczyk (książka „Jak mieć w życiu frajdę”) mówił: „Ja się śmierci nie boję. Ja swoje przeżyłem. Już nie mam jakichś aspiracji, ani życiowych, ani osobistych, ani zawodowych”.
W tej rozmowie Franciszek Pieczka wyraził nadzieję, że spotka się ponownie ze swoją ukochaną Henryką, z którą przeżył 50 lat w małżeństwie (żona zmarła w 2004 roku). Mieli razem syna Piotra i córkę Ilonę. Aktor był w ostatnich latach szczęśliwy, bo mieszkał ze swoją rodziną (w warszawskiej dzielnicy Falenica). W innym wywiadzie stwierdził: „Mam wielkie szczęście. Mieszkam u syna i mam swoje pokoje. Opiekuje się mną cudowna synowa, która jest pielęgniarką i bardzo dba o moje zdrowie i samopoczucie. A mój wnuk robi mi zakupy”.
Franciszek Pieczka urodził się 18 stycznia 1928 roku w Godowie (powiat wodzisławski) na Górnym Śląsku. Jego ojciec (również Franciszek) brał udział w powstaniach śląskich. Był najmłodszy z sześciorga rodzeństwa. Jeszcze przed wojną Franek był organistą w miejscowym kościele, pracował na roli i wypasał krowy. Jednak od najmłodszych lat interesował się kinem. Chodził pieszo na seanse kinowe do oddalonego o kilka kilometrów Wodzisławia Śląskiego.
Był absolwentem PWST w Warszawie (1954). Debiutował w Teatrze Dolnośląskim w Jeleniej Górze. Potem przeniósł się do Teatru Ludowego w Nowej Hucie, gdzie występował w latach 1955–1964. W latach 1974–2015 był aktorem Teatru Powszechnego w Warszawie.
Zagrał w ponad stu filmach. W pamięci widzów zapisał się kreacjami w obrazach: „Ziemia obiecana”, „Potop”, „Quo vadis”, „Konopielka”, „Rękopis znaleziony w Saragossie”, „Żywot Mateusza”, „Austeria” czy „Jańcio Wodnik”.
Dużą popularność i sympatię zyskał dzięki roli Ślązaka Gustlika w serialu „Czterej pancerni i pies” i Stacha Japycza, przesiadującego z kompanami na ławeczce pod sklepem w serialu „Ranczo”.
Wystąpił też w śląskich filmach Kazimierza Kutza – „Perle w koronie” i „Paciorkach jednego różańca”.
Za tytułową kreację w balladowym „Jańciu Wodniku” Jana Jakuba Kolskiego (1993) otrzymał wiele nagród, m.in. na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.
Franciszek Pieczka był honorowym obywatelem gminy Godów.
Wsparł Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach, występując w filmie edukacyjnym, będącym elementem ekspozycji.
11 listopada 2017 został odznaczony najwyższym polskim odznaczeniem państwowym – Orderem Orła Białego.
Jarosław Jędrysik
