Wczoraj (8 grudnia), podczas konferencji o funduszach europejskich dla województwa śląskiego, przedstawiciel Komisji Europejskiej przekazał marszałkowi Jakubowi Chełstowskiemu decyzję zatwierdzającą program regionalny „Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021-2027”. Województwo otrzyma z tego źródła w sumie 5,1 mld euro – w tym 2,2 mld euro pochodzić będzie z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. To niewątpliwy sukces samorządu osiągnięty, jak stwierdził marszałek Chełstowski, we współpracy z KE i stroną rządową. Śląsk nigdy wcześniej nie dysponował taką kwotą.
Sławomir Gruszka, rzecznik prasowy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, w kontekście wczorajszej konferencji (która odbyła się w Katowicach) informuje o sukcesie negocjacji samorządu regionalnego z Komisją Europejską.
W konferencji
uczestniczyli m.in. marszałek województwa Jakub Chełstowski; wicedyrektor generalny ds. polityki regionalnej i miejskiej Komisji Europejskiej Normunds Poppens; dyrektor Departamentu Programów Regionalnych w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej Piotr Zygadło; przewodniczący Sejmiku Województwa Śląskiego prof. Marek Gzik; wicemarszałek województwa Anna Jedynak; pełnomocnik Hejtmana Kraju Morawsko-Śląskiego Zdenek Karasek; sekretarz stanu ds. europejskich, szef Przedstawicielstwa Nadrenii Północnej Westfalii Mark Speich.
– Oficjalne przekazanie przez Normundsa Poppensa wicedyrektora generalnego ds. polityki regionalnej i miejskiej Komisji Europejskiej decyzji o przyznaniu środków w ramach Funduszów Europejskich dla województwa śląskiego to jeden z najważniejszych momentów dla regionu w ciągu ostatnich dekad – mówił marszałek Jakub Chełstowski. – Otrzymamy w sumie 5,1 mld euro, kwotę jaką jeszcze nigdy nasze województwo nie dysponowało. Te fundusze zmienią nasze region. To nie jest opcja, a zasadniczy kierunek. Od tych kilku najbliższych lat będzie zależał wizerunek Śląska na następne pokolenia. We współpracy z Komisją Europejską i stroną rządową osiągnęliśmy wiele. Dziś możemy świętować ten sukces. Ogromne znaczenie miała niedawna wizyta wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej Fransa Timmermansa na Śląsku – owocna i budująca to nić porozumienia. Sukces w postaci funduszy nie przyszedł jednak łatwo. Ostatnie lata nas nie rozpieszczały. Zmagaliśmy się z pandemią COVID-19, teraz mamy do czynienia z kryzysem energetycznym i wojną za wschodnią granicą. Ale nasza praca została doceniona. Nie zapominamy o górnictwie, bo jest naszą tradycją i dziedzictwem. Węgiel i stal sprawiły, że Śląskie stało się przemysłową potęgą. Musimy jednak dziś zrobić ogromny krok do przodu w kierunku nowoczesnych technologii. Poradzimy sobie z tymi wyzwaniami, bo nauczyliśmy się o śląskich sprawach mówić jednym głosem – zapewniał marszałek Chełstowski.
– Inaugurujemy regionalny program dla Śląska,
który jest największym tego typu programem w Europie. Górny Śląsk ma już wiele dobrych przykładów transformacji. Jest nim choćby stolica regionu – Katowice. Na terenie Muzeum Śląskiego była kiedyś kopalnia. Dziś gości tu sztuka. To wszystko powstało dzięki środkom unijnym. Posiadacie, jako region, bardzo niską stopę bezrobocia. Raptem 5 procent. A to w mojej ocenie jest bardzo dobrym prognostykiem na przyszłość dla waszej gospodarki. Niemniej to też zasługa funduszy unijnych, jakie trafiły do regionu. A nowa perspektywa jest wyższa od poprzedniej o 25 proc. To daje duże powody do optymizmu – przekonywał wicedyrektor Normunds Poppens, dodając, że „zielona transformacja” to dla całego Starego Kontynentu jedyny właściwy kierunek.
W ocenie wicedyrektora generalnego ds. polityki regionalnej i miejskiej Komisji Europejskiej kluczową rolę w procesie transformacji powinny odgrywać samorządy terytorialne. Nazwał to procesem dezinstytucjonalizacji i zapowiedział „mocne wsparcie” dla takiego kierunku działań. Dodał też, że prognozy dla środowiska naturalnego są zatrważające. Jeśli nic nie zrobimy to za pół wieku połowa Europy znajdzie się pod wodą.
– Dlatego jesteśmy tak szczęśliwi,
że na Górnym Śląsku przyjęto takie zobowiązania – mówił wicedyrektor Poppens. – To już nie chodzi nawet o wyzwania, ale szanse dla nas wszystkich. Nie możemy wrócić do paliw kopalnych. Bo mówimy o przyszłości planety. Bo jeśli wrócimy do węgla, nie będzie przyszłości dla naszych dzieci. Gospodarka w obiegu zamkniętym jest możliwa, ale musimy inwestować w te obszary. Najwyższą wartością są i pozostaną ludzie.
Prof. Marek Gzik, przewodniczący Sejmiku Województwa Śląskiego, podkreślił, że przyszłością regionu są rozwiązania oparte na wiedzy i nowoczesnych technologiach. Wskazywał na odnawialne źródła energii, jako na ich wspólny mianownik.
Piotr Zygadło, dyrektor Departamentu Programów Regionalnych w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej, podkreślił, że samorządowi województwa śląskiego należą się gratulacje.
– To rekordowy program,
a 5,1 mld euro jest rekordową alokacją. Pierwsze nabory powinny być powiązane z Funduszem Sprawiedliwej Transformacji – powiedział Piotr Zygadło, zaznaczając, że powinny one ruszyć już na przełomie pierwszego i drugiego kwartału 2023 roku.
– Na Śląsku wciąż mamy problem z czystym powietrzem, ale jednocześnie na tle 16 pozostałych regionów, jesteśmy liderem zmian – mówił marszałek województwa Jakub Chełstowski. – Wymieniamy najwięcej instalacji na przyjazne środowisku, to w naszym regionie montuje się najwięcej pomp ciepła. Wdrażamy programy antysmogowe, za co jesteśmy chwaleni przez Komisję Europejską. Bardzo ciekawe zadanie realizuje Główny Instytut Górnictwa, który inwentaryzuje tereny pogórnicze. Wszystkie te elementy dowodzą, że dziś od strony czysto operacyjnej jesteśmy gotowi na transformację.
Teraz nadchodzi czas na wdrożenie procesu wykonawczego. Musi to jednak być proces monitorowany, w którym kluczową rolę odegrają uczelnie wyższe, które już dziś są kuźnią kadr przyszłych specjalistów. I to oni będą decydowali o obliczu regionu w niedalekiej już przyszłości. Czego nam potrzeba, to ustawy o transformacji, o którą od jakiegoś czasu apeluję do parlamentarzystów. Ustawa o transformacji rozwiązałaby wiele problemów natury prawnej. Otóż spory majątek pogórniczy znajduje się w zasobach Skarbu Państwa. Ale nikt nie ma pomysłu, jak go zagospodarować. A można by przekazać go gminom, które właśnie w ramach Funduszu Sprawiedliwej Transformacji mogłyby go wykorzystać i zrewitalizować – zaproponował marszałek Chełstowski.
Proces transformacji,
jak słyszymy, z powodzeniem realizowany jest w Czechach.
– Od fedrowania węgla przeszliśmy do fedrowania danych, przechodząc na cyfryzację i informatykę – powiedział Zdenek Karasek, pełnomocnik Hejtmana Kraju Morawsko-Śląskiego. – 50 procent środków z alokacji przeznaczamy na programy badawczo – rozwojowe.
Mark Speich, szef Przedstawicielstwa Nadrenii Północnej Westfalii, podkreślił, że przyjęcie programu transformacji, to dla Śląska kamień milowy. Przyznał też, że Niemcy, realizując swój program transformacji, nie ustrzegli się błędów.
– Uzależniliśmy się od rosyjskiego gazu,
a nie możemy być uzależnieni od wroga – mówił Mark Speich. – Dlatego inwestujemy w nowoczesne technologie. Kluczem do transformacji jest nauka. Ludzi trzeba szkolić i kształcić.
Paweł Olechnowicz, przedstawiciel Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej Komisji Europejskiej, wskazał województwo śląskie i wschodnią Wielkopolskę jako podręcznikowe przykłady regionów idealnie realizujących proces transformacji, mówiąc, że regiony te znajdują się po stronie zielonej mocy.
– Aż 15 proc. z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji przeznaczone jest na tzw. komponent ludzki – mówił Adam Gajek, przedstawiciel Dyrekcji Generalnej ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włączenia Społecznego Komisji Europejskiej. – To kwota 200 mln euro zabezpieczona z myślą o szkoleniach i systemach przekwalifikowania. Bo odchodząc z pracy trzeba mieć alternatywę kontynuacji zatrudnienia. Dużą rolę w procesie zmian wizerunków regionów odegrają panie. Będziemy szukać liderek transformacji .
(pp)
