Przed Szkołą Podstawową nr 6 im. ks. Jana Twardowskiego w Pszczynie powstała wystawa przedstawiająca historię pszczyńskiego osiedla Kolonia Jasna. Wystawa ta jest przedrukiem artykułów autorstwa Ireny Lip, które opublikowaliśmy w dwutygodniku „Nowe Info”.
Wystawę przygotował zarząd osiedla Kolonia Jasna. Składają się na nią dwustronne tablice, na których zamieszczono przedruk kolejnych części cyklu artykułów na temat historii Kolonii Jasnej.
Autorka tekstów – Irena Lip – to pszczynianka od urodzenia, od 1999 roku mieszkająca na osiedlu Kolonia Jasna, od dziewięciu lat pełniąca funkcję członka zarządu tego osiedla, emerytowana nauczycielka I Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego w Pszczynie.
Irena Lip dotarła do wielu materiałów źródłowych, przeanalizowała liczne dokumenty, a także zebrała relacje najstarszych mieszkańców osiedla. Teksty te wraz z pięknymi archiwalnymi zdjęciami opublikowaliśmy w czterech numerach dwutygodnika „Nowe Info” (nr 13 z 23.06.2020, nr 14 z 7.07.2020, nr 15 z 21.07.2020 i nr 16 z 4.08.2020).
Na wczorajszym (9.05) otwarciu wystawy obecni byli: Irena Lip, burmistrz Pszczyny Dariusz Skrobol, przewodniczący zarządu osiedla Kolonia Jasna Arkadiusz Gardiasz, dyrektor SP nr 6 w Pszczynie Danuta Kuś, młodzież z SP nr 6. Redakcję „Nowego Info” reprezentowała Renata Botor-Pławecka.
Na wystawie poznajemy najpierw historię terenów dzisiejszej Kolonii Jasnej do 1934 roku, czyli zanim jeszcze formalnie powstało osiedle. Dzięki fotografiom mamy okazję udać się np. na podwórko domu Ludwika Baendla (artysty malarza) przy drodze do Łąki, obejrzeć domki dworskie, być na budowie domu Emilii Kroczek w 1931 roku – wtedy jakże osamotnionego (dom ten stoi do dziś, ale teren jest już mocno zabudowany).
Potem wystawa przenosi nas do lat 1934-1944, gdy funkcjonowała Kolonia Bronisława Pierackiego. Możemy przyjrzeć się Rozporządzeniu policyjnemu z 1934 roku z nazwą „Kolonia Bronisława Pierackiego”.
Co szczególne ciekawe, autorka – na podstawie dokumentacji, do której dotarła – przygotowała mapki ulic z rozmieszczeniem budynków, z opisem, kim byli ich właściciele, w którym roku dane domy powstały. Poza tym Irena Lip pokazała najstarsze domy, które stoją do dziś.
W kolejnej części wystawy przenosimy się w lata 1945-1970. Wtedy to w dokumentach pojawiają się nazwy Grzebłowiec, Kolonia Jasna, Grzebłowiec-Jasna. To też m.in. czasy, gdy na teren obecnego osiedla przybyli mieszkańcy przesiedleni z obszarów zabranych pod olbrzymią inwestycję, jaką była budowa zapory i Zbiornika Goczałkowickiego. Starsze osoby pamiętają, że przesiedleńców tych nazywano „utopcami”.
Widzimy część Pszczyny, która ma klimat wsi (na zdjęciach możemy oglądać gospodynie w śląskich strojach), a równocześnie miasta. Jedno ze zdjęć przedstawia elegancką panią – w płaszczu, w ciemnych okularach, z jasną torebką – głaszczącą… cielaka przy drodze (w tle jest widok na ul. Bielską).
Ostatnia część przenosi nas do lat 1971-1989, gdy osiedle nosiło nazwę upamiętniającą Mikołaja Kopernika. W tym okresie oddano do użytku m.in. szkołę i przedszkole, wybudowany został kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego i Matki Bożej Częstochowskiej. Od 1990 roku zaczęła obowiązywać funkcjonująca do dziś nazwa osiedla: Kolonia Jasna.
Na wystawie można porównać, jak wyglądały niektóre miejsca na osiedlu kiedyś, a jak wyglądają dziś. Może to być ciekawa zabawa dla dzieci i młodzieży: poszukać miejsc ze starych zdjęć i sprawdzić, co się tam zmieniło.
Irena Lip i Arkadiusz Gardiasz zachęcają mieszkańców Pszczyny i nie tylko do dzielenia się z autorami wystawy kolejnymi archiwalnymi materiałami na temat osiedla (z różnych okresów). Jak tłumaczą, celem jest to, by– wspólnymi siłami – stworzyć bogaty materiał dla przyszłych pokoleń.
Osiedle Kolonia Jasna położone jest w południowo-zachodniej części Pszczyny. Od 1996 roku obejmuje obszar ograniczony ulicami: Zdrojową, Grzebłowiec, Marii Skłodowskiej-Curie, Bielską i Sznelowiec. Ma ok. 88 ha powierzchni. Liczy ok. 3300 mieszkańców.
(reb)
