Przez 30 lat wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej przekazały łącznie ponad 80 mld zł na wsparcie blisko 700 tys. zadań inwestycyjnych oraz projektów edukacyjnych i badawczych.
W Polsce działa 16 wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Wspólnie z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej stanowią polski model finansowania ochrony środowiska i ekologii. Jest on uważany za wyjątkowy w skali europejskiej, a nawet światowej. W systemie tym finansowanie ochrony środowiska polega na ściśle określonym wydatkowaniu środków pochodzących z opłat za korzystanie z zasobów naturalnych i kar za zanieczyszczanie środowiska naturalnego. Uzyskane w ten sposób pieniądze przekazywane są na inwestycje proekologiczne. Tak skonstruowany system funduszy ekologicznych stanowi instrument finansowy dla ministra klimatu i środowiska, wspierając realizację polityki ekologicznej państwa.
Fundusze udzielają dotacji oraz mogą udzielać pożyczek, a wypracowując przychody z odsetek, pomnażają zarządzane przez siebie pieniądze, które przekazywane są na kolejne proekologiczne inwestycje. Istotny jest również efekt dźwigni finansowej, wynikający z możliwości korzystania ze środków innych podmiotów finansowych (m.in. Unii Europejskiej oraz wkładu własnego samych beneficjentów).
W latach 2018-2022, dzięki wsparciu wojewódzkich funduszy, zbudowano w Polsce blisko 80 tys. km kanalizacji sanitarnej, ograniczono emisję dwutlenku węgla o ok. 13 mln ton na rok, a masę składowanych odpadów ograniczono o prawie 4 mln ton. Fundusze realizują również ogólnopolski program „Czyste Powietrze” – przyjęły ponad 633 tys. wniosków na łączną kwotę dofinansowania ponad 14,7 mld zł (do beneficjentów trafiło już blisko 6 mld zł na wymianę tzw. „kopciuchów” i termomodernizację budynków jednorodzinnych).
Fundusze wspierają jednostki państwowej straży pożarnej i OSP. Dofinansowały zakup łącznie 2391 wozów strażackich (przekazując ponad 572,2 mln zł). W 2023 roku zaplanowano na ten cel rekordową kwotę 194 mln zł (pieniądze te pozwolą na zakup 661 pojazdów). Fundusze wspierają też usuwanie i unieszkodliwianie azbestu oraz realizują ogólnopolski program regeneracji środowiskowej gleb poprzez ich wapnowanie. Ponadto realizowały program „Moja Woda”.
(pp)
