Między innymi kościoły: Ducha Świętego w Tychach, św. Klemensa w Lędzinach, św. Walentego i Najświętszego Serca Pana Jezusa w Bieruniu, św. Antoniego z Padwy w Orzeszu, św. Michała Archanioła w Ornontowicach otrzymają wsparcie z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków. Na liście tej znajdują się też m.in.: budynek ratusza w Mikołowie, biblioteka miejska w Łaziskach Górnych, zespół grobów książęcych w Pszczynie. W sumie na ratowanie zabytków w Tychach oraz powiatach: pszczyńskim, bieruńsko-lędzińskim i mikołowskim z RzPOZ przyznano w pierwszym etapie ponad 20 mln zł dofinansowania; w całym województwie śląskim – ponad 162 mln zł.
14 lipca ogłoszono beneficjentów pierwszego etapu Rządowego Programu Odbudowy Zabytków. Program ten, jak można było usłyszeć, kierowany jest bezpośrednio do jednostek samorządu terytorialnego (gmin i powiatów), a za ich pośrednictwem również do innych podmiotów zobowiązanych do opieki nad zabytkami. Dofinansowanie z RzPOZ będzie przyznawane na realizację zadań inwestycyjnych związanych z ochroną zabytków i opieką nad nimi. Pieniądze te mogą być przeznaczone na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane przy zabytku, prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego, albo na udzielenie dotacji samorządowej na takie prace. Celem jest wsparcie samorządów w poprawie stanu zabytków, a tym samym uchronienie tych obiektów przed degradacją i niszczeniem.
– To jest program
dzięki któremu polityka wygląda tak jak powinna, czyli realizuje dobro publiczne i piękno, które jest zaklęte w polskich zabytkach – mówił prof. Piotr Gliński, minister kultury i dziedzictwa narodowego na wspólnej konferencji z premierem Mateuszem Morawieckim. – W zabytkach zaklęta jest również pamięć i tradycja. Zabytki emanują pięknem, a pamięć i piękno budują wspólnotę, naszą polską wspaniałą Ojczyznę. Nasi poprzednicy na zabytki wydawali w ciągu roku 80 mln zł w skali państwa. My wydajemy w regularnych programach ok. 250 mln zł, a ponadto premier Mateusz Morawiecki przeznaczył dodatkowe środki na zabytki i kulturę z rezerwy. To jest naprawdę duży skok do przodu, nieporównywalny z tym, co było kiedyś.
W pierwszym etapie złożono ok. 20 tys. projektów na ponad 11 mld zł (wnioski mogły być składane w trzech kategoriach: do 150 tys. zł, do 500 tys. zł i do 3,5 mln zł). Rozdysponowano ponad 2,5 mld zł na realizacje ponad 4,8 tys. zadań w całym kraju. Wybrane zostały obiekty, które, jak słyszymy, są bardzo ważne dla społeczności i instytucji lokalnych. Dofinansowanie może wynieść maksymalnie 98 proc. wartości inwestycji, a minimalny wkład własny to 2 proc.
W województwie śląskim,
w ramach Rządowego Programu Odbudowy Zabytków, w pierwszym etapie objęto dofinansowaniem 258 inwestycji, przeznaczając na to ponad 162 mln zł. Na Tychy oraz powiaty: bieruńsko-lędziński, pszczyński i mikołowski wydano promesy na łączną kwotę ponad 20 mln zł.
Na liście beneficjentów znajduje się kościół Ducha Świętego w Tychach (promesa na renowację poddasza opiewa na 3,43 mln zł). Dofinansowanie zRzPOZ otrzymają również: kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Bieruniu – prace budowlane i konserwatorskie (promesa na ponad 336 186zł), kościół cmentarny św. Walentego w Bieruniu – konserwacja i renowacja z wyposażeniem oraz zabytkowymi obiektami i elementami cmentarza (promesa na prawie 3,35 mln zł), kościół św. Klemensa w Lędzinach – konserwacja i renowacja (promesa na 3,43 mln zł), budynek klasztoru i kaplica przy ul. Uzdrowiskowej 38 w Goczałkowicach-Zdroju – remont (promesa na 927960zł), budynek plebanii w Suszcu – roboty budowlane (promesa 1,078 mln zł),
zespół grobów książęcych z rodu Anhalt-Kothen na terenie parku pałacowego wPszczynie – prace konserwatorskie (promesa na 500 000 zł), budynek ratusza Urzędu Miasta Mikołów – wykonanie projektu renowacji (promesa na 343 000 zł), kościół filialny św. Wojciecha (Matki Boskiej Śnieżnej) w Mikołowie – remont konserwatorski więźby dachowej (promesa na 637 000 zł), budynek Biblioteki Miejskiej w Łaziskach Górnych – remont (promesa na 499 800 zł), kościół Matki Bożej Królowej Różańca Świętego w Łaziskach Górnych – IV etap remontu (promesa na 500 000 zł), krzyż przydrożny w Wyrach – renowacja (promesa na 500 000 zł), kościół Świętego Ducha w Orzeszu – remont wnętrza wraz z renowacją zabytkowego witraża (promesa na 300 000 zł), kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Orzeszu – konserwacja ścian wewnętrznych z modernizacją instalacji elektrycznej (promesa na 3,5 mlnzł), kościół św. Antoniego z Padwy w Orzeszu Zgoniu – prace konserwatorskie oraz prace budowlane (promesa na 500000zł), kościół św. Michała Archanioła w Ornontowicach – renowacja wnętrza (promesa na 490000zł).
W sobotę 15 lipca symboliczną promesę na 3,43 mln zł z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków poseł Bożena Borys-Szopa (PiS) wręczyła ks. Dariuszowi Mazurowi, proboszczowi parafii Ducha Świętego w Tychach.
– Do tej pory
nie było takiego programu – mówi poseł Bożena Borys-Szopa (PiS). – Cieszę się, że udało się go uruchomić. W ten sposób rząd skieruje niemałe pieniądze na ratowanie zabytków i tym samym uchroni te perły architektury i historii dla przyszłych pokoleń. Tyscy radni Prawa i Sprawiedliwości znali sytuację w swoim mieście i wiedzieli, jakie obiekty potrzebują tu wsparcia z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków. Wskazali na kościół Ducha Świętego i kościół św. Marii Magdaleny. W obecnej, pierwszej edycji programu, finansowe wsparcie z RzPOZ w kwocie ponad 3,4 mln zł przyznano na renowację poddasza kościoła Ducha Świętego. Projekt, złożony przez władze miasta, był bardzo dobrze przygotowany, spełniał wszystkie przesłanki. Ponieważ czuję się osobiście bardzo blisko związana z Tychami, z radością wspierałam ten wniosek w Warszawie. Jego realizację z zaangażowaniem poparł też premier Mateusz Morawiecki, który, przypomnijmy, jest posłem z naszego okręgu i zna tutejsze problemy. Warto podkreślić, że w ramach programu miasto otrzyma aż 98 proc. wnioskowanej kwoty, a resztę będzie stanowić wkład własny. Podkreślam też, że jest to pierwsza edycja tego programu, który dysponuje funduszem w wysokości 3,5 mld zł. Gratulując wszystkim tyskim radnym, trzymam kciuki za realizację tego programu.
– W Tychach do programu kwalifikowały się dwie parafie: św. Marii Magdaleny oraz Ducha Świętego – mówi tyski radny Sławomir Wróbel, przewodniczący Klubu Radnych PiS w Radzie Miasta Tychy. – Nawiązaliśmy kontakt z obiema parafiami. Inicjatywą wykazał się proboszcz parafii Ducha Świętego, wskazując jako autora wniosku architekta Roberta Wojteckiego. Dzięki staraniom pani poseł Bożeny Borys-Szopy cel w postaci dofinansowania remontu poddasza zabytkowego kościoła Ducha Świętego udało się zrealizować.
– W przyszłości chcemy poddać pracom konserwatorskim polichromię autorstwa prof. Jerzego Nowosielskiego – mówi ks. proboszcz Dariusz Mazur. – Musimy jednak zacząć od renowacji poddasza kościoła.
– Dofinansowanie
zostanie przeznaczone na wykonanie pierwszego etapu prac konserwatorskich – mówi Anna Syska, miejski konserwator zabytków w Tychach. – Planowany zakres prac ma na celu powstrzymanie degradacji zabytkowej substancji budynku. Kościół pw. Ducha Świętego jest wyjątkowym przykładem architektury sakralnej przełomu lat 70. i 80. XX wieku, unikatowym w swojej formie, rozwiązaniach przestrzennych i detalu. Będzie to zatem ważny krok do zabezpieczenia malowideł prof. Jerzego Nowosielskiego, które są unikatowym przykładem monumentalnego malarstwa sakralnego w Polsce. Prace poprawią parametry cieplno-wilgotnościowe wewnątrz kościoła, co jest niezbędne dla zachowania polichromii oraz ich prawidłowej ekspozycji. Najważniejszymi pracami będą: usunięcie starych materiałów izolacyjnych i wykonanie nowej izolacji termicznej dachu, wzmocnienie elementów więźby dachowej, dezynfekcja i dezynsekcja konstrukcji dachowej oraz wykonanie nowego poszycia i pokrycia dachowego – wylicza Anna Syska.
Kościół Ducha Świętego w Tychach Żwakowie
poświęcony został 11 września 1982 roku, a już 8 stycznia 2020 roku oficjalnie zyskał rangę zabytku. W tym dniu uprawomocniła się bowiem decyzja o wpisie tyskiej świątyni do rejestru zabytków województwa śląskiego. Wnioskował o to w 2019 roku obecny proboszcz ks. Dariusz Mazur. Ale nie byłoby tego kościoła gdyby nie ks. prałat Franciszek Resiak, pierwszy proboszcz i budowniczy świątyni (nie tylko zresztą tej). To jemu kościół Ducha Świętego zawdzięcza swoją wyjątkowość. Ksiądz Resiak nie uległ bowiem żadnym naciskom i wykonanie projektu zlecił mało wówczas znanemu tyskiemu architektowi Stanisławowi Niemczykowi (za swoje osiągnięcia w budownictwie sakralnym Stanisław Niemczyk nazwany został później polskim Gaudim). Księdzu Resiakowi (obecnie na emeryturze) kościół zawdzięcza również wystrój wnętrza, na który składa się m.in. polichromia inspirowana malarstwem bizantyjskim. Jej wykonanie ks. Resiak zlecił prof. Jerzemu Nowosielskiemu.
Rządowy Program Odbudowy Zabytków będzie dysponował kwotą ok. 3,5 mld zł, tak więc niedługo poznamy beneficjentów drugiego etapu.
ZB
Artykuł opublikowany został w dwutygodniku „Nowe Info” nr 15 z 18.07.2023 r.
