Uhonorowano powstańców śląskich – Jana Poloczka i Ludwika Kędziora – którzy pochowani są na cmentarzu Wszystkich Świętych w Pszczynie. 15 września na ich nagrobkach umieszczono znak pamięci „Tobie Polsko” oraz tabliczkę „Grób weterana walk o wolność i niepodległość Polski”.
Celem inicjatywy Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach jest uhonorowanie powstańców śląskich, którzy spoczywają na cmentarzach naszego województwa. Chodzi także o wskazanie (poprzez umieszczenie na nagrobkach znaków pamięci) lokalnym społecznościom, gdzie znajdują się groby tych, którzy w latach 1919-21 walczyli w powstaniach śląskich.
W uroczystości na cmentarzu Wszystkich Świętych w Pszczynie wzięli udział: rodziny powstańców, przedstawiciele katowickiego IPN-u, samorządowcy, proboszcz parafii Wszystkich Świętych w Pszczynie oraz młodzież I Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Chrobrego. Kompanię honorową wystawiła klasa mundurowa Powiatowego Zespołu Szkół nr 2 w Pszczynie, a o oprawę artystyczną zadbali wychowankowie Powiatowego Ogniska Pracy Pozaszkolnej.
– Przyjrzeliśmy się przestrzeni cmentarnej i okazało się, że na cmentarzach jest dużo grobów powstańczych, gdzie brak jest informacji, że spoczywają w nich powstańcy śląscy. W tym celu poprosiliśmy społeczność, instytucje samorządowe, kościół, aby zgłaszały do nas groby, w których spoczywają powstańcy. Spłynęło do nas ok. 200 zweryfikowanych już w tej chwili zgłoszeń – mówił podczas uroczystości Jan Kwaśniewicz, naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach. – O tych bohaterach staramy się jak najwięcej dowiedzieć, co nieraz nie jest łatwe, bo to byli powstańcy, a nie regularne wojsko, po którym zostają dokumenty – dodał.
Oznaczenia grobu Jana Poloczka dokonali wspólnie z Janem Kwaśniewiczem członkowie rodziny powstańca: córka Łucja Prządka, wnuk Stefan Dobija oraz prawnuczka Joanna. Obecni byli także: wnuki Joanna, Mateusz i Wojciech oraz prawnuki Kinga, Robert, Radosław i Jakub. Oznaczenia grobu Ludwika Kędziora także dokonali jego krewni – Marcin Brzęczek, Ewa Kopiec i Ilona Krzemień.
Łucja Prządka miała trzy latka, gdy zmarł jej tata. – W mojej młodości o powstańcach się nie rozmawiało. To był czas ciszy. Ale pamięć przetrwała. Dziękuję młodym i wszystkim, którzy tu jesteście, bo takie spotkanie na cmentarzu jest ważne. Spotykamy się nie tylko w czasie smutnych uroczystości, ale też budujących. Jesteśmy tu wśród bezimiennych i imiennych, którzy wywalczyli nam wolność – mówiła Łucja Prządka. – Gdyby taka mógł, powiedziałby „dziękuję”. To piękna uroczystość – dodała.
Znak ma formę proporczyka o rozmiarach ok. 20 cm na 8 cm. Jest wykonany z porcelany nagrobnej. Umieszczono na nim inwokację „Tobie Polsko”, pod którą znajduje się wizerunek orła otoczonego datami powstań, a poniżej znajdują się napisy: Grób Powstańca Śląskiego oraz Instytut Pamięci Narodowej. Proporzec jest wzorowany na sztandarze powstańczym „Tobie Polsko”, wykonanym na początku 1920 roku w pracowni przy redakcji „Katolika” w Bytomiu (obecnie jest on w zbiorach Muzeum Czynu Powstańczego w Górze Św. Anny).
Uroczystość współorganizowało Starostwo Powiatowe w Pszczynie oraz Urząd Miejski. Burmistrz Dariusz Skrobol oraz członek Zarządu Powiatu Grzegorz Nogły dziękowali Instytutowi Pamięci Narodowej w Katowicach za tę inicjatywę i zapewniali o pomocy przy oznaczaniu grobów kolejnych powstańców na ziemi pszczyńskiej.
Warto przypomnieć, że w październiku ubiegłego roku na cmentarzu Wszystkich Świętych w Pszczynie znakiem „Tobie Polsko” oznaczono groby czterech powstańców: Aleksego Fizi, Stanisława Krzyżowskiego, Juliusza Cichonia oraz Huberta Piechy.
O powstańcach
Śp. Jan Piotr Poloczek urodził się 29 października 1891 roku w Radostowicach. Należał do Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Brał udział w trzech powstaniach śląskich. Podczas I powstania walczył pod Goczałkowicami, w kolejnym brał udział w rozbrajaniu Grenzschutzu w okolicach Pszczyny. W czasie III powstania walczył w szeregach 3. plutonu 7. kompanii I pułku pszczyńskiego m.in. pod Górą św. Anny. Angażował się również w prace plebiscytowe. Został aresztowany 27 września 1939 roku przez Niemców za udział w trzech powstaniach śląskich oraz za przynależność do POW oraz Związku Powstańców Śląskich. Początkowo był osadzony w więzieniu w Pszczynie, następnie w Nieborowicach i Rawiczu, skąd trafił do obozu KL Buchenwald jako więzień nr 10331. Został zwolniony z obozu 7 marca 1940 roku. Został odznaczony Medalem Niepodległości (25/585), Brązowym Krzyżem, pośmiertnie Śląskim Krzyżem Powstańczym. Uhonorowany ośmioma odznakami, m.in. medalem „Polska Swemu Obrońcy” oraz Brązowym Krzyżem Zasługi. Reszta odznaczeń została zarekwirowana przez Niemców. Pośmiertnie wyróżniono go także Śląskim Krzyżem Powstańczym. Zmarł 16 maja 1949 roku.
Śp. st. sierż. Ludwik Kędzior urodził się 11 września 1890 roku w Piasku. Należał do Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia”. Brał udział w I wojnie światowej – walczył na froncie francuskim i rosyjskim. Z wojska został zwolniony jako inwalida wojenny. W sierpniu 1920 roku wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej w Piasku. W listopadzie został powołany na stanowisko komendanta POW w Piasku. Brał udział w akcji plebiscytowej. Pełnił funkcję przewodniczącego Komitetu Plebiscytowego oraz Komitetu Parytetycznego w Piasku. Ponadto przygotowywał nowo powstałe oddziały do kolejnego powstania. Podczas III powstania śląskiego dowodził 6. kompanią 2. baonu I Pszczyńskiego Pułku Piechoty. Brał udział w walkach m.in. pod Starym Koźlem, Kędzierzynem, Górą św. Anny i Gogolinem. Należał do Związku Powstańców Śląskich w Piasku, gdzie pełnił rolę wiceprezesa zarządu. Podczas II wojny światowej był zaangażowany w działalność Armii Krajowej, w której posługiwał się pseudonimem „Lew”. Był wówczas zastępcą dowódcy 2. plutonu 2. kompanii. Został odznaczony Krzyżem Walecznych, Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi, Gwiazdą Śląską, Medalem „Polska Swemu Obrońcy”, Medalem X-lecia Niepodległości, Krzyżem POW oraz Medalem Niepodległości. Krzyż Walecznych na Polu Chwały został mu przyznany w 1923 roku przez marszałka J. Piłsudskiego podczas jego pobytu w Pszczynie. Natomiast Krzyż POW został mu nadany przez komendanta głównego POW Alfonsa Zgrzebnioka. Zmarł 13 maja 1967 roku.
(r), źródło: starostwo pszczyńskie
