Trzy dni przed Barbórką, w sali Gminnego Ośrodka Kultury w Suszcu odbyła się uroczysta sesja Rady Gminy w związku z odsłonięciem pomnika upamiętniającego działalność Kopalni Węgla Kamiennego Krupiński w Suszcu w latach 1983-2017 r. oraz 19 górników, którzy stracili życie pracując w tej kopalni. Oddano cześć przeszłości, a co z przyszłością? Co stanie się z terenem po zlikwidowanym zakładzie wydobywczym? Czy jest szansa na jego rewitalizację, a tym samym rozwój Suszca?
Kopalnia Krupiński była jedną z młodszych polskich zakładów wydobywczych. Rozpoczęła działalność w 1983 roku. Jednak budowę zakładu rozpoczęto już w 1975 roku na obszarze górniczym obejmującym tereny Kleszczowa, Rudziczki, Suszca i Kryr. Patronem kopalni został zasłużony dla polskiego górnictwa i geologii profesor Bolesław Krupiński.
KWK Krupiński fedrowała pod terenem gmin Suszec, Orzesze i Żory. W latach 1983–2010 zostało wydrążonych około 421 km wyrobisk korytarzowych. Wyeksploatowano 115 parcel ścianowych w 15 pokładach. Wydobyto około 47 mln ton węgla.
Ostatnim jej właścicielem suszeckiej kopalni była Jastrzębska Spółka Węglowa. W marcu 2017 roku KWK Krupiński została przekazana przez JSW do Spółki Restrukturyzacji Kopalń. Rozpoczął się proces likwidacji zakładu, pomimo protestów związkowców i lokalnej społeczności, by zachować dostęp do złóż węgla koksowniczego (udokumentowane złoża w Suszcu oszacowano na ponad 560 mln ton) oraz starań zagranicznych konsorcjów, zabiegających o przejęcie i dalsze prowadzenie kopalni.
Budowę nowej kopalni w Orzeszu, w oparciu o infrastrukturę i złoża KWK Krupiński firmował już w 2016 roku Jerzy Markowski, były dyrektor kopalni Budryk w Ornontowicach, a potem senator i wiceminister gospodarki w rządzie SLD-PSL. Markowski reprezentował wówczas niemiecką spółkę HMS Bergbau AG.
Nie pomogły protesty ani nawet msza święta odprawiona 23 marca 2017 roku w Katedrze Wawelskiej w intencji ocalenia kopalni „Krupiński”. Apel o uczestnictwo w tej mszy św. wystosował do mieszkańców wójt gminy Marian Pawlas.
Jak JSW i SRK uzasadniały zamknięcie kopalni? W 2016 roku pisaliśmy w Nowym Info, że biuro prasowe JSW podało, iż decyzja ta została podjęta w wyniku dokonanej przez spółkę analizy, „wskazującej, że KWK Krupiński znajduje się w stanie trwałej nierentowności, a przeanalizowane scenariusze nie wykazują możliwości odzyskania jej w przyszłości”.
Jak podała JSW, w latach 2007-2017 suma strat finansowych kopalni Krupiński to około 900 milionów złotych. JSW argumentowała, że kopalnia wydobywa głównie węgiel energetyczny, na którego zapotrzebowanie jest coraz mniejsze. Tymczasem JSW chce skupić się na wydobyciu węgla koksowego, co jest jej podstawową działalnością. Dodatkowym problemem Krupińskiego jest – według JSW – duże zanieczyszczenie węgla – ok. 65 proc.
Spółka JSW zapewniała wówczas, że żaden z pracowników kopalni nie straci pracy. Będą oni przenoszeni do innych zakładów spółki. Odejścia następować miały tylko w trybie dobrowolnym, z możliwością skorzystania z jednorazowych odpraw i urlopów górniczych gwarantowanych przez ustawę o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego.
Pod koniec 2021 roku Spółka Restrukturyzacji Kopalń zasypała główny szyb po kopalni Krupiński w Suszcu.
***
1 grudnia br. na uroczystą sesję Rady Gminy Suszec przybyli m.in. byli dyrektorzy KWK Krupiński, poczty sztandarowe, władze powiatu pszczyńskiego, sołtysi suszeckich sołectw oraz mieszkańcy i młodzież.
Po sesji przemaszerowano wraz z orkiestrą górniczą na ulicę Lipową pod pomnik upamiętniający działalność Kopalni Węgla Kamiennego Krupiński w Suszcu w latach 1983-2017 r. oraz 19 górników, którzy stracili życie pracując w tej kopalni. Przecięto wstęgę i poświęcono obelisk.
Monument ma niecałe cztery metry wysokości. Dolna część to kamień bazaltowy z wykutą niszą, w której umieszczono figurę św. Barbary. Górną cześć stanowi metalowa instalacja przedstawiająca kopalniany szyb wyciągowy.
W budżecie gminy Suszec na budowę pomnika przeznaczono 100 tys. zł (w tym 80 tys. zł stanowiła dotacja z województwa śląskiego).
Odsłonięcie monumentu było oddaniem czci przeszłości, a co z przyszłością? Co stanie się z terenem po zlikwidowanej KWK Krupiński? Czy jest szansa na jego rewitalizację, a tym samym rozwój Suszca?
***
Na sesji Rady Gminy Suszec 1 grudnia przypomniano założenia projektu „Nowa energia. Suszec”. W jego ramach opracowano „Koncepcję rewitalizacji i transformacji obszarów wpływu likwidowanej KWK Krupiński w gminie górniczej Suszec”. Owe „jutro” bez węgla sygnują cztery podmioty: Jastrzębska Spółka Węglowa Innowacje SA, Spółka Restrukturyzacji Kopalń SA. gmina Suszec oraz Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna SA.
Co zakłada koncepcja? Jak czytamy na stronie nowaenergia.suszec.pl, służyć ma wykreowaniu prestiżowej i rozpoznawalnej przestrzeni spełniających potrzeby oraz wymagania zróżnicowanych interesariuszy.
Na terenach pokopalnianych powstać miałoby:
- osiedle mieszkaniowe Solar (budownictwo wielo- i jednorodzinne na powierzchni prawie 12 hektarów);
- farma fotowoltaiczna Ogniwo (zrekultywowany teren cieku Branickiego z niską zielenią i możliwością instalacji urządzeń produkujących energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW, w szczególności instalacje fotowoltaiczne);
- hałda Ekstremum (urządzenie w rejonie hałdy bazy sportów ekstremalnych – pumptracki i ścieżki rowerowy, zjazdy linowe, szlaki piesze, punkty widokowe, zbiornik retencyjny);
- park przemysłowy Impet (nowoczesne, nieuciążliwe zakłady produkcyjne i usługowe);
- park usługowo-przemysłowy Profit (nowoczesne hale produkcyjne i magazynowe mniejszych firm).
W swoich rozwiązaniach Nowa Energia. Suszec proponuje dodatkowo m.in.: realizację drugiego wiaduktu kolejowego, alternatywnego dla istniejącego; realizację dwóch parkingów, realizację nowej infrastruktury technicznej i układów drogowych oraz modernizację istniejącej oczyszczalni ścieków.
Według koncepcji wszystko powyższe miałoby być gotowe za 10-15 lat.
Jarosław Jędrysik
