Samorządowcy, dziennikarze, nauczyciele, przedsiębiorcy, naukowcy, sportowcy, artyści… Ludzie znani i cenieni w lokalnych społecznościach. Uroczystość Wszystkich Świętych i Dzień Zaduszny to czas, by wspomnieć osoby, które zmarły w ciągu ostatnich 12 miesięcy.
WACŁAW ZMARLAK
20 listopada 2022 r. w wieku 75 lat zmarł Wacław Zmarlak, nauczyciel i dziennikarz związany z Pszczyną. W latach 1978-1987 był dyrektorem Szkoły Podstawowej w Wiśle Wielkiej. W latach 1992-1999 był redaktorem naczelnym „Głosu Pszczyńskiego”, następnie założycielem, wydawcą i redaktorem naczelnym „Niezależnego Pisma Informacyjnego Gazeta Pszczyńska”. Na początku XXI wieku założył „Pszczyński Przegląd FORUM” i był jego wydawcą do śmierci. W 2019 r. ukazała się publikacja W. Zmarlaka pt. „Dwie dekady Powiatu Pszczyńskiego 1999-2019”.
KRZYSZTOF SZUBERT
Prawdopodobnie w nocy z 3 na 4 grudnia 2022 r. w Chicago (USA) zmarł tragicznie 21-letni tyszanin Krzysztof Szubert. Pracował jako programista w globalnej firmie informatycznej. Jego ciało wyłowiono z jeziora Michigan. Krzysztof miał wrócić do Tychów na Boże Narodzenie. Rodzina i przyjaciele wspominają go jako zdolnego, utalentowanego i przyjacielskiego człowieka. Fotografował, udzielał się społecznie, m.in. w Młodzieżowej Radzie Miasta Tychy.
EDWARD CZERNEK
12 grudnia 2022 r. odszedł w wieku 83 lat Edward Czernek, nauczyciel, były dyrektor Szkoły Podstawowej w Goczałkowicach-Zdroju (w latach 1968-1978), wieloletni Inspektor Oświaty i Wychowania w Pszczynie. Pełnił również funkcję wiceprezesa Związku Nauczycielstwa Polskiego w Pszczynie.
BERNARD TAJSTRA
22 grudnia 2022 r. w Mikołowie odbył się pogrzeb 81-letniego Bernarda Tajstry, wieloletniego dyrektora Szkoły Podstawowej nr 10 w Tychach Żwakowie. Funkcję tę pełnił przez 19 lat (1972-1991). Dyrektor Tajstra nie tylko zarządzał placówką, ale także uczył języka rosyjskiego i geografii. Podczas jego kadencji, w 1979 r., SP nr 10 nadano imię Gustawa Morcinka, odsłonięto popiersie patrona i nadano szkole sztandar. Pod koniec dyrektorowania B. Tajstry rozpoczęła się rozbudowa SP nr 10. Wspominany był jako człowiek wymagający, ale sprawiedliwy i konkretny wobec nauczycieli i uczniów.
HELENA MALCHER
26 grudnia 2022 r. zmarła Helena Malcher z Góry w gminie Miedźna, poetka ludowa, działająca w Kole Gospodyń Wiejskich w Górze, wielokrotnie nagradzana m.in. za podejmowanie działań na rzecz środowiska wiejskiego i kultywowanie tradycji śląskich. W 2016 roku otrzymała wyróżnienie Klejnot Ziemi Pszczyńskiej w kategorii Kobieta Obyczajów i Tradycji. Została także uhonorowana m.in. Złotym Krzyżem Zasługi oraz Orderem Serca Matkom Wsi. Miała 87 lat.
Układała wiersze i piosenki, ale ich nie zapisywała, bo – jak wyjaśniała – one są w jej głowie. Często opowiadała w nich o rodzinie, która dla pani Heleny – matki 15 dzieci – była bardzo ważna. Jeden z wierszy poświęciła synom, którzy 28 stycznia 2006 roku zginęli w katastrofie hali MTK na granicy Katowic i Chorzowa, podczas odbywającej się tam wystawy gołębi pocztowych.
LUDWIK SYNOWIEC
21 grudnia 2022 r., po długiej chorobie, zmarł Ludwik Synowiec, były hokeista GKS-u Tychy i Naprzodu Janów. Grał jako obrońca. Miał 64 lata. Z tyskim klubem zdobył wicemistrzostwo Polski w 1988 roku. W polskiej lidze wystąpił 437 razy, strzelając 37 goli. Od 1989 roku grał w klubach niemieckich (m.in. Kassel Huskies).
Był reprezentantem Polski. W latach 1979-1986 82 razy reprezentował barwy narodowe, zdobywając 5 bramek. Dwukrotnie uczestniczył w olimpiadzie (Lake Placid 1980 i Sarajewo 1984). Zagrał też w pięciu turniejach mistrzostw świata.
JOANNA KRZYSTOLIK
27 grudnia 2022 r. zmarła Joanna Krzystolik (68 lat), naczelna pielęgniarka w pszczyńskim szpitalu, wieloletnia dyrektor Zespołu Opieki Zdrowotnej w Pszczynie (1999-2011), który administrował poradniami specjalistycznymi i szpitalem.
JERZY LUDWICZAK
11 stycznia 2023 r. w Katowicach odszedł Jan Ludwiczak. Miał 86 lat. W 1981 r. był przewodniczącym Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” w KWK „Wujek”. W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r., poprzedzającej wprowadzenie stanu wojennego, gdy Ludwiczak został zatrzymany przez milicję, w jego obronie wybuchł strajk w kopalni, zakończony pacyfikacją i śmiercią 9 górników.
W stanie wojennym Jan Ludwiczak był internowany i przebywał w ośrodkach odosobnienia. Był uczestnikiem buntu internowanych w Załężu i pięciodniowej głodówki w Uhercach. Został odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2007) i Krzyżem Wolności i Solidarności (2015). W kopalni „Wujek” pracował od 1965 roku aż do emerytury w 1990 roku.
LESZEK SZPEJNA
24 stycznia 2023 r. zmarł starszy brygadier w stanie spoczynku Leszek Szpejna, były komendant Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Pszczynie (1998-2013). Miał 69 lat. „Zawsze cechowały go olbrzymie zaangażowanie i ofiarność w zapewnianiu bezpieczeństwa mieszkańcom powiatu pszczyńskiego” – wspominał burmistrz Pszczyny Dariusz Skrobol.
ZBIGNIEW JANIKOWSKI
1 lutego 2023 r. w wieku niespełna 76 lat, zmarł Zbigniew Janikowski, były piłkarz m.in. GKS Tychy (1973-77). Z tyskim klubem zdobył tytuł wicemistrza Polski w 1976 roku. Był twardo, ambitnie grającym pomocnikiem. Wystąpił w legendarnych meczach tyszan z 1.FC Koeln w 1976 roku w Pucharze UEFA. Popularny „Jana” związał się z Tychami na stałe. Był trenerem młodzieży w MOSM-ie.
AUGUSTYN DYRDA
3 lutego 2023 r., w wieku 96 lat, zmarł Augustyn Dyrda – wybitny rzeźbiarz, jeden z najważniejszych artystów w historii Tychów.
Augustyn Dyrda urodził się 4 lipca 1926 roku w Wyrach koło Tychów. W latach 1948–1954 studiował na Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie. Uczęszczał do pracowni prof. Xawerego Dunikowskiego (był jego ostatnim żyjącym uczniem).
W Tychach A. Dyrda był twórcą płaskorzeźby przedstawiającej górnika i dziewczynę na osiedlu A (1955), rzeźby plenerowej „Chłopcy z gęsią” (1957), pomnika Powstańca Śląskiego (1958), rzeźby oszczepniczki na osiedlu A (1958 – niezachowana), plenerowej grupy rzeźbiarskiej „Niedźwiadki” (1962), pomnika Walki i Pracy (1975), rzeźby plenerowej-fontanny „Karolinka” (1984), tablicy upamiętniającej Augusta Kissa (2003), popiersia generała Stefana Grota–Roweckiego (2004), rekonstrukcji rzeźby powstańca z przedwojennego pomnika na placu Wolności (2007), rzeźby plenerowej „Stary Alojz” (2007).
KONRAD MATEJA
8 czerwca 2023 r. w wieku niespełna 70 lat zmarł Konrad Mateja. W latach 2010-2014 był radnym miasta Bierunia. W 2018 r. został radnym powiatu bieruńsko-lędzińskiego, a od 2020 r. pełnił funkcję wicestarosty. Zmarł po ciężkiej chorobie.
Był magistrem inżynierem melioracji wodnych. Życie zawodowe związał z górnictwem. Do emerytury pracował jako dyspozytor ruchu bieruńskiej KWK „Piast”. Działał też w Polskim Związku Wędkarskim. Należał do Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Bieruńskiej „Porąbek”.
DANUTA PIETRAS
28 czerwca 2023 r. w wieku 73 lat odeszła Danuta Pietras, starszy Cechu Rzemiosł i Przedsiębiorczości w Tychach, członkini Zarządu Izby Rzemieślniczej w Katowicach i Powiatowej Rady Zatrudnienia w Tychach.
Laureatka wielu nagród i wyróżnień, m.in.: m.in Platynowego Medalu im. Jana Kilińskiego, Honorowej Odznaki Rzemiosła, Złotego Medalu za Długoletnią Służbę nadanego przez prezydenta RP, Honorowej Odznaki za Zasługi dla Województwa Śląskiego, Menedżera Roku 2012 i Ambasadora Przedsiębiorczości Kobiet.
RAFAŁ „RAVGOR” GÓRECKI
18 lipca 2023 r. w Tychach zmarł tragicznie Rafał Górecki, znany w Internecie pod pseudonimem „Ravgor”. Był jednym z pierwszych znanych polskich youtuberów. W 2011 roku założył kanał Ravgor.TV. Publikował na nim zabawne filmiki (tzw. pranki), które często miały formę ulicznego happeningu. Tyszanin miał ponad 660 tys. subskrybentów. Jego materiały obejrzało miliony młodych Polaków.
„Ravgor” zmagał się z depresją. W dniu śmierci brat Rafała napisał: „Jak pewnie większość z Was wie, przez ponad połowę swojego życia, dzielnie i otwarcie walczył. Niestety, pomimo opieki rodziny, wielu prób leczenia oraz terapii, przegrał z chorobą”.
ARKADIUSZ LOSKA
20 lipca 2023 r. zmarł Arkadiusz Loska z Mikołowa. Miał 49 lat. Był dziennikarzem radiowym i telewizyjnym, a ostatnio pracownikiem Zespołu ds. Mediów i Informacji Starostwa Mikołowskiego.
Arkadiusz Loska studiował dziennikarstwo na Uniwersytecie Śląskim. Pracował m.in. w śląskich radiostacjach: Top. Plus i eM. Był reporterem telewizji TVN i TVN24. W telewizji Silesia prowadził autorski program muzyczny. Sam również był muzykiem. Grał na instrumentach klawiszowych i śpiewał w grupie Syberian, którą założył z bratem Grzegorzem.
JERZY BOROWIEC
7 sierpnia 2023 r. w wieku 68 lat zmarł Jerzy Borowiec, w latach 2000-2002 wiceprezydent Tychów ds. społecznych, radny miasta Tychy w kadencji 1998-2002, a w latach 2002-2003 wicewojewoda śląski.
Absolwent Wydziału Ogrodnictwa Akademii Rolniczej w Poznaniu. W latach 80. pracował w Kombinacie Ogrodniczym w Tychach, Wojewódzkim Ośrodku Postępu Rolniczego w Łodygowicach i ZRPH Igloopol w Tychach. W latach 90. XX w. był przedsiębiorcą.
JÓZEF KIECOK
27 września 2023 r. zmarł Józef Kiecok, legendarny piłkarz Polonii Tychy, najlepszy strzelec w historii drużyny. Miał 86 lat.
Piłkę nożną zaczął trenować w 1948 roku jako trampkarz. Najpierw w drużynach kół sportowych (Browarski, Spójnia, Sparta, Jedność), a potem w Polonii Tychy. Zakończył karierę 20 lat później. Słynął ze swojej skuteczności, w najlepszych czasach potrafił w jedynym sezonie strzelić nawet 54 bramki. Pod tym względem w historii klubu nie było lepszych od niego.
Piotr Zawadzki opisywał piłkarza w książce „Braterskie więzi. Polonia Tychy i jej czasy.”: „Pazerny na bramki, jak mało kto. Nie podałeś mu piłki, to zaraz na ciebie syczał. Lubił komenderować kolegami: „Zacentruj mi na dziesiąty metr, taką półgórną…”. Gdy miał nogę w gipsie, to mniej kibiców przychodziło na mecze: „No bo Józek nie gra…”.
Nie tylko świetnie grał w piłkę, ale też prezentował się jako utalentowany lekkoatleta. Nie miał sobie równych podczas zakładowych spartakiad.
JERZY POLAK
23 września 2023 r. zmarł dr Jerzy Polak. Miał 69 lat. W latach 1978-1990 pracował w Muzeum Zamkowym w Pszczynie jako adiunkt i kustosz – kierownik Działu Historii i Kultury Regionu. W latach 1990-2000 pełnił funkcję dyrektora Muzeum Okręgowego w Bielsku-Białej. Był też prezesem honorowym Bielsko-Bialskiego Towarzystwa Historycznego.
Specjalizował się w tematyce śląskiej, zwłaszcza w historii Bielska-Białej, ziemi pszczyńskiej i Śląska Cieszyńskiego. Napisał m.in.: „Z badań nad dziejami Bielska-Białej od XIII do XVIII wieku (2007) i „Poczet panów i książąt pszczyńskich (2007, 2023).
MAREK S. SZCZEPAŃSKI
11 października 2023 r. zmarł w wieku 67 lat Marek S. Szczepański, tyszanin z wyboru, wybitny socjolog, profesor Uniwersytetu Śląskiego.
Był współzałożycielem i rektorem Wyższej Szkoły Zarządzania i Nauk Społecznych im. ks. Emila Szramka w Tychach. W 1996 roku pod jego redakcją ukazała się książka pt. „Tychy 1939-1993 Monografia miasta”. Profesor Szczepański był również inicjatorem spotkań naukowych pod nazwą Tyskie Seminaria Majowe, dzięki którym Tychy, nie będąc wielkim ośrodkiem akademickim, zaistniały na naukowej mapie Polski. W 2009 r. przyznano mu tytuł Honorowego Obywatela Tychów.
Prof. Szczepański był ekspertem w zakresie transformacji naszego regionu oraz socjologii miasta i przestrzeni. Był autorem, bądź współautorem ponad 350 prac naukowych (publikacje m.in. w USA, Wielkiej Brytanii, Francji, Kanadzie, Republice Federalnej Niemiec oraz Rosji).
Opracował: J. Jędrysik
