Planetarium Śląskie w Chorzowie, po modernizacji, znowu jest czynne. Umożliwia nie tylko wędrówki po niebie pełnym gwiazd, ale też m.in. zanurzy widzów w klimat lasu tropikalnego lub Antarktydy. Pozwoli też „na własnej skórze” doświadczyć tego, co czuje kosmonauta w startującej rakiecie. 10 czerwca w uroczystym otwarciu zmodernizowanego Planetarium Śląskiego wzięli udział m.in. premier Mateusz Morawiecki i marszałek województwa śląskiego Jakub Chełstowski.
Jak informuje Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, Planetarium Śląskie pozostaje największą placówką tego typu w naszej części Europy. Po zakończeniu prac modernizacyjnych obiekt jest dwa razy większy niż poprzednio. Technologiczną atrakcję zapewnia nowoczesny projektor Starball umieszczony w centralnym punkcie sali projekcyjnej (w miejscu, w którym do tej pory znajdował się projektor Zeissa). Nowy sprzęt wyprodukowała japońska firma Goto; jest on lżejszy i mniejszy od swojego poprzednika. Na roboczą wysokość unosi go specjalny podnośnik. Chiron III jest największym i najpotężniejszym projektorem w ofercie tego producenta potrafiącym wyświetlić nawet sto milionów gwiazd. Co prawda „nieuzbrojonym” okiem nadal widzieć będziemy ok. 9 tys. tych ciał niebieskich, lecz system wyświetla również obiekty tworzące Drogę Mleczną. Zatem, patrząc na nowe niebo w Planetarium Śląskim przez lornetkę – widzimy więcej. Do tego Chiron III zapewnia doskonały kontrast.
Choć, jak słyszymy, średnica ekranu planetarium nie zmieniła się, to ma on teraz zupełnie inną konstrukcję. Płócienne bryty zostały zastąpione bowiem przez perforowane aluminiowe panele o grubości 1 mm (to wymóg podyktowany przepisami przeciwpożarowymi). Perforacja (otwory o średnicy 1,6 mm rozstawione co 3,2 mm) zajmuje około 23 proc. powierzchni całego ekranu, a ta przekracza 830 metrów kwadratowych. Czemu służy perforacja? Bez niej dźwięk wewnątrz takiej blaszanej kopuły mógłby być bardzo nieprzyjemny. Połączenia pomiędzy poszczególnymi panelami są niedostrzegalne dla widzów, co pozwala wyświetlać na ekranie nawet bardzo jasne obrazy.
Na system projekcji cyfrowej złoży się 10 projektorów 4K, które po połączeniu wszystkich obrazów pozwolą uzyskać pokrycie całej kopuły ruchomym obrazem w rozdzielczości 8K. Wszystkie projektory będą ze sobą zintegrowane tak, aby możliwa była projekcja hybrydowa, czyli połączenie systemu analogowego z cyfrowym. Na tradycyjny, analogowy obraz nieba, będzie można „nałożyć” inne obrazy: granice gwiazdozbiorów, starożytne lub współczesne wyobrażenia gwiazdozbiorów, obrazy obiektów głębokiego kosmosu itd. I wszystko to będzie w ruchu.
Stary projektor Zeissa nadal będzie służyć planetarium. Został umieszczony w centralnym punkcie sali poświęconej astronomii, która znajduje się pod zegarem słonecznym. Urządzenie nie będzie już miało charakterystycznej kopuły, a zatem nie będzie pełniło funkcji planetarium, ale wciąż będzie działać i przy jego pomocy będzie można np. wyświetlać gwiazdy na ścianie. Do zabytkowej części obiektu pod ziemią dobudowano dwa nowe pomieszczenia o powierzchni ponad 2,5 tys. m kw. Znajdą się tam pracownie i sale wykładowe.
Widzowie – dosłownie – doświadczą również klimatu panującego w lesie tropikalnym i na Antarktydę. W specjalnych komorach utrzymana będzie odpowiadająca danemu klimatowi temperatura i wilgotność. A w symulatorze lotów, dzięki specjalnym kapsułom i goglom wirtualnej rzeczywistości, będzie można odczuć to co czuje załoga startującej rakiety. Natomiast Jaskinia 3D, czyli pokój, którego ściany będą stanowiły ekrany LED, umożliwi widzom wirtualny spacer po Układzie Słonecznym.
Warto dodać jeszcze, że do głównej sali powróciła panorama miast otaczających planetarium. Została zrekonstruowana na podstawie oryginału i wykonana przy pomocy nowych technologii.
Zrealizowany projekt nosił nazwę „Modernizacja Planetarium Śląskiego – Parku Nauki”. W uroczystym otwarciu wzięli udział m.in. premier Mateusz Morawiecki, marszałek województwa śląskiego Jakub Chełstowski, wojewoda Jarosław Wieczorek.
– Ta mała próbka, którą mogłem zobaczyć, pokazała mi ogrom możliwości – mówił podczas uroczystości otwarcia premier Mateusz Morawiecki. – Pamiętam z dzieciństwa, jak przyjeżdżaliśmy tutaj z ojcem do Chorzowa, do planetarium. To wówczas też był szczyt techniki. Jestem przekonany, że to co młodzież będzie miała możliwość zobaczyć, będzie niesamowitą inspiracją do przygody i edukacji. Wiedza jest przekazywana tutaj w sposób przystępny. Nie mam wątpliwości, że odnowione planetarium stanie się perłą w śląskiej koronie.
– Można powiedzieć, że planetarium powstało niemal od podstaw – mówi marszałek Jakub Chełstowski. – To jedna z największych inwestycji realizowanych przez zarząd województwa aktualnej kadencji. Bardzo dziękuję za wsparcie premierowi RP Mateuszowi Morawieckiemu i Komisji Europejskiej. Bo jeśli mówimy o skali inwestycji, trzeba też powiedzieć o kwotach. Łączny koszt inwestycji to 160 mln 466 tys. 966 zł. Dofinansowanie z UE wyniosło ponad 99 mln zł. Łączny wkład województwa to 46,9 mln zł. Dla przypomnienia, jesienią 2020 roku podpisaliśmy kluczową dla tej inwestycji umowę na zestaw multimedialnych projektorów cyfrowych, analogowy projektor gwiazd, nowy ekran i nagłośnienie. Wszystkie te urządzenia znajdują się na wyposażeniu ultranowoczesnej sali zmodernizowanego już Planetarium Śląskiego. Z kolei w nowym budynku oprócz astronomii będą prezentowane także zagadnienia związane z sejsmologią i meteorologią. Prócz tego powstały pracownie i sale konferencyjne. Jestem przekonany, że wizyta w Planetarium Śląskim, już w nowej odsłonie, będzie bardzo ciekawą propozycją na atrakcyjne spędzenie czasu dla całych rodzin. Planetarium stanie się przy tym na powrót jedną z wizytówek regionu. Myślę, że zawsze będziemy chętnie tutaj wracać.
Pierwszy seans dla publiczności odbył się 11 czerwca o godzinie 12.00.
(pp)
