W niedzielę, 19 czerwca, w przeddzień pierwszych obchodów Narodowego Dnia Powstań Śląskich, w katedrze Chrystusa Króla w Katowicach odprawiono mszę świętą i otwarto Panteon Górnośląski. Na ulicach Katowic można było obejrzeć inscenizację wkroczenia w 1922 roku wojska polskiego do stolicy regionu, a w Parku Śląskim zorganizowano Bieg Bohaterów.
Uchwalona 12 maja br. ustawa o ustanowieniu Narodowego Dnia Powstań Śląskich 20 czerwca, to efekt apelu wystosowanego do prezydenta RP przez Sejmik Województwa Śląskiego w sprawie upamiętnienia ważnych dla Śląska i Polski trzech wielkich zrywów narodowowyzwoleńczych. Prezydent RP Andrzej Duda podpisał tę ustawę 7 czerwca w auli Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach (tu mieściła się pierwsza siedziba Sejmu Śląskiego).
Jak informuje Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, 19 czerwca, a więc w przeddzień Narodowego Dnia Powstań Śląskich, w Archikatedrze Chrystusa Króla w Katowicach odprawiono mszę świętą, a po południu oficjalnie otwarto Panteon Górnośląski. W mszy uczestniczył premier RP Mateusz Morawiecki (który wcześniej miał okazję zwiedzić Panteon). W otwarciu Panteonu Śląskiego uczestniczyli m.in. marszałek województwa śląskiego Jakub Chełstowski, metropolita katowicki abp Wiktor Skworc, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński, europosłanka Jadwiga Wiśniewska.
– To wielki dzień dla Polski, wielki dzień dla Śląska i jego mieszkańców – mówił marszałek Chełstowski. – Świętujemy stulecie powrotu naszych ziem do Macierzy, celebrujemy Narodowy Dzień Powstań Śląskich i jednocześnie po raz pierwszy przekraczamy próg miejsca, w którym poprzez historyczne postacie splata się historia naszego regionu. Historia bez wątpienia trudna, bo przecież Śląska przez wieki w granicach Polski nie było, a jednak finalnie dla nas szczęśliwa. Jednak nie wolno nam nigdy zapomnieć, że było to okupione krwią i trudem narodowowyzwoleńczych zrywów. Panteon Górnośląski jest swoistą lekcją historii. Przenosi nas nie tylko daleko w przeszłość, ale przybliża także do teraźniejszości. Bez ludzi, którzy tę historię tworzyli, nie byłoby dzisiejszego województwa śląskiego – prężnego, silnego i ciągle się rozwijającego. Nie byłoby wolnej Polski. Składam dziś hołd wszystkim, którzy przez dekady, do tego się przyczyniali. Jesteśmy im winni pamięć i wieczny szacunek – podkreślił marszałek Chełstowski.
– Realizacja Panteonu była marzeniem, ale marzeniem dodajmy, bardzo ambitnym – mówiła europosłanka Jadwiga Wiśniewska. – Pokazaliśmy, jak ważny jest to projekt dla naszego województwa. Przekuliśmy słowa w czyny. Panteon to patriotyzm jutra, o którym mówił prezydent RP Lech Kaczyński. To będzie miejsce inspiracji otwarte na wszystkie środowiska.
Pomysłodawcą utworzenia Panteonu Górnośląskiego jest ks. abp Wiktor Skworc. Miejsce to opowiada o ostatnich 100 latach historii Górnego Śląska, przedstawiając sylwetki i osiągnięcia powstańców śląskich, ofiar totalitaryzmów, ludzi Kościoła oraz wybitnych przedstawicieli nauki, kultury i sportu (ekspozycje umieszczono na ponad 2 tys. m kw.) Panteon powstał w 2020 r. Prowadzony jest przez województwo śląskie, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Archidiecezję Katowicką oraz miasto Katowice – jako wspólna instytucja kultury. Mieści się w katowickiej Archikatedrze Chrystusa Króla, która jest swoistym pomnikiem upamiętniającym powrót Górnego Śląska do odradzającej się Polski po ponad 600 latach panowania czeskiego, austriackiego i niemieckiego.
– Bóg przemawia naturą, człowiek odpowiada kulturą – mówił abp Skworc. – Panteon jest formą działania dla dobra wspólnego. Pamięcią przeszłości i wydobywaniem z niepamięci postaci dla Śląska znamiennych, a z różnych powodów przez dekady pomijanych. Choć bez wielu z nich nie mielibyśmy współczesnego Śląska. Panteon ma pełnić przede wszystkim funkcję społeczną.
– Panteon Górnośląski jest zbiorem otwartym i będzie systematycznie powiększany, mam nadzieję, że z zaangażowaniem różnych środowisk i grup, na co liczymy – wyjaśnia Ryszard Kopiec, dyrektor Panteonu Górnośląskiego.
W ramach niedzielnych obchodów Narodowego Dnia Powstań Śląskich i powrotu części Górnego Śląska do Macierzy odbył się także Bieg Bohaterów z metą na terenie skweru Powstań Śląskich w Parku Śląskim. W biegu tym wzięło udział ponad 2 tys. uczestników. Natomiast na ulicach Katowicach można było 19 czerwca obejrzeć inscenizację historyczną przedstawiającą wkroczenie wojska polskiego do stolicy regionu. Wydarzenie to miało miejsce 20 czerwca 1922 roku (dlatego Narodowy Dzień Powstań Śląskich ustanowiono właśnie 20 czerwca). Wówczas to oddziały wojska polskiego dowodzone przez gen. Stanisława Szeptyckiego wkroczyły do Katowic od strony Szopienic.
(pp)
