Prezydent Tychów z absolutorium

Rada Miasta Tychy udzieliła 27 maja prezydentowi Andrzejowi Dziubie absolutorium za 2020 r.  Dochody miasta w 2020 r. wyniosły 985,3 mln zł, wydatki – 975,6 mln zł. Finanse Tychów były zdrowe, o czym świadczy osiągnięty indywidualny wskaźnik obsługi zadłużenia znacznie niższy od dopuszczalnego.

– Realizacja budżetu miasta w 2020 r. w związku pandemią COVID-19 była bardzo dużym wyzwaniem –  mówił prezydent Tychów Andrzej Dziuba. – Ogłoszony w marcu stan epidemii negatywnie wpłynął na wiele sfer, przede wszystkim na gospodarkę. Ogłoszony lockdown przy pierwszej i drugiej fali zachorowań spowodował problemy finansowe przedsiębiorstw, co przełożyło się również na wzrost bezrobocia. Duże utrudnienia dotknęły także sferę oświaty, kultury i sportu – zamknięto placówki oświatowe, obiekty sportowe i kultury, odwoływano imprezy. Na bieżąco monitorowaliśmy sytuację finansową naszego miasta, a niepewna sytuacja gospodarcza była dużym ograniczeniem przy planowaniu kolejnych kroków, jeśli chodzi o dostosowanie budżetu do pandemicznych realiów.

Prezydent stwierdził, że epidemia spowodowała utratę dochodów. Ubytek wystąpił przede wszystkim w udziałach w podatkach PIT i CIT, gdzie wpływy były o 12 mln zł niższe niż w 2019 r. Poprzedni spadek dochodów z PIT i CIT miał miejsce  w 2009 r. W sumie władze Tychów twierdzą, że w ubiegłym roku (uwzględniając również zmiany w prawie podatkowym wprowadzone w II półroczu 2019 r.) straciły ok. 30 mln zł z PIT i CIT, bo uważają, że do wyżej wymienionych 12 mln zł należy dodać 18 mln zł, gdyż w ostatnich pięciu latach coroczny wzrost w wpływów z PIT i CIT wynosił właśnie owe 18 mln zł, więc i w 2020 r. spodziewano się takiego wzrostu. Przy ocenie wpływu epidemii na budżet oprócz utraty dochodów należy również wziąć pod uwagę nadzwyczajne wydatki np. zakup środków ochrony osobistej, sprzętu medycznego, sprzętu do pracy zdalnej itp. Łącznie na cele związane z szeroko rozumianym przeciwdziałaniem COVID-19 gmina wydała, jak można było usłyszeć, 19,6 mln zł, przy czym ze środków własnych 2,2 mln zł.

– Mimo tak trudnej sytuacji społeczno-gospodarczej wykonanie budżetu miasta przebiegło bez większych zakłóceń, a zdecydowaną większość remontów i inwestycji zakończono zgodnie z planowanym terminem – ocenił prezydent Dziuba.

W 2020 r. dochody budżetu miasta wyniosły 985,3 mln zł (planowano 981,1 mln zł), a  wydatki 975,6 mln zł (planowano 1024 mln zł).

Niewykonanie wydatków wyniosło 48,4 mln zł i dotyczyło: działalności bieżącej (41,2 mln zł) oraz działalności majątkowej (7,1 mln zł). Wydatki bieżące były mniejsze od zaplanowanych z powodu: zamknięcia szkół z powodu epidemii, odwołania wyjazdów uczniów w ramach projektów unijnych, odwołania imprez sportowych i kulturalnych, wydłużenia procedur administracyjnych (uzyskania zgód, pozwoleń itp.). Większość niewykonanych wydatków jest tylko odroczona w czasie (realizacja projektów unijnych, wypłaty odszkodowań za grunty przejęte pod inwestycje) lub łączy się z obniżonymi dochodami (wyżywienie w oświacie).

Nadwyżka operacyjna to różnica między dochodami bieżącymi i wydatkami bieżącymi. Kwota ta pokazuje, ile miasto może przeznaczyć na inwestycje lub spłatę wcześniej zaciągniętych kredytów i pożyczek. Im wyższa nadwyżka operacyjna – tym lepiej. W latach 2017 – 2019 Tychy osiągnęły nadwyżkę operacyjną na poziomie średnio 95 mln zł – co spowodowało, że w rankingu pisma samorządu terytorialnego „Wspólnota” w kategorii miast na prawach powiatu, sklasyfikowane zostały na wysokim szóstym miejscu. Natomiast w 2020 r. nadwyżka ta spadła w Tychach do 70 mln zł, a w  2021 r. prezydent Tychów spodziewa się dalszego, i to znacznego spadku do poziomu ok. 30-40 mln zł np. z powodu spowolnienia dynamiki wzrostu dochodów z PIT i rosnących wydatków bieżących związanych ze wzrostem cen lub wzrostem pensji minimalnej itp.

– Na przestrzeni ostatnich czterech lat pozyskaliśmy łącznie ponad 320 mln zł z bezzwrotnych środków zewnętrznych. Pochodziły one przede wszystkim z budżetu Unii Europejskiej – 223 mln zł, z tego na zadania inwestycyjne 199 mln zł – mówi prezydent Andrzej Dziuba.

Największą część, jak można było usłyszeć, stanowiły środki unijne przeznaczone na zakup nowoczesnego taboru komunikacyjnego (65 mln zł) oraz na budowę bezkolizyjnego węzła drogowego w rejonie ul. Turyńskiej i ul. Oświęcimskiej wraz z przebudową ul. Oświęcimskiej (9 mln zł). Spośród pozostałych bezzwrotnych środków zewnętrznych 40 mln zł stanowiły środki z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych pochodzące z Funduszu Przeciwdziałania COViD-19.  Przeznaczone one zostały na dofinansowanie realizacji: Inteligentnego Systemu Zarządzania i Sterowania Ruchem, budowy stadionu lekkoatletycznego, rozbudowy ul. Dzwonkowej i Morelowej, przebudowy i rozbudowy budynku byłej szkoły na budynek mieszkalny wielorodzinny w Urbanowicach, termomodernizacji budynku wielorodzinnego przy ul. Katowickiej 145 wraz z adaptacją lokalu usługowego na cele mieszkaniowe oraz termomodernizacji i rozbudowy Zespołu Szkolno – Przedszkolnego nr 3 w Tychach.

W 2020 roku wydatki bieżące wyniosły 771,6 mln zł, a wydatki majątkowe (inwestycje) 204 mln zł.

W strukturze wydatków bieżących największy udział mają środki wykorzystane na oświatę (285,1 mln zł, tj. o 22,7 mln zł więcej niż przed rokiem) i wychowanie oraz rodzinę i pomoc społeczną (216,9 mln zł tj. o 40,6 mln zł więcej niż rok wcześniej).

Największe kwoty inwestycyjne skierowano na transport publiczny oraz drogi wraz z oświetleniem. Stanowiły one łącznie ponad 60 proc. wszystkich wydatków majątkowych. 8-9 proc. ogółu tych wydatków stanowiły nakłady na kulturę fizyczną, gospodarkę mieszkaniową oraz ochronę zdrowia. Na przykład w ramach inwestycji 87,7 mln zł przeznaczono na zadanie pn. „Zakup nowoczesnego taboru autobusowego z napędem ekologicznym na potrzeby rozwoju transportu publicznego w podregionie tyskim” realizowane przez gminne spółki PKM i TLT przy współudziale środków unijnych. Łączna wartość inwestycji wynosi 130 mln zł, z czego dofinansowanie ze środków unijnych to 100 mln zł.

W ramach inwestycji w ochronę zdrowia całość środków tj. 16,4 mln zł przekazano dla gminnej spółki Megrez prowadzącej szpital wojewódzki. Spółce przekazano 12,9 mln zł z przeznaczeniem na przebudowę Oddziału Ginekologiczno-Położniczego i Oddziału Neonatologicznego, wymianę kanałów wentylacyjnych w budynku bloku łóżkowego, malowanie pomieszczeń i wymianę poziomów instalacyjnych oraz wkład własny w realizację projektu pn. „Poprawa efektywności energetycznej budynków podmiotu leczniczego Megrez Sp. z o.o. z wykorzystaniem instalacji OZE”. Pozostałe 3,5 mln zł pochodzące z budżetu państwa (1,5 mln zł) i od GZM-u (2 mln zł) przekazano w formie dotacji na realizację zadań związanych z zapobieganiem i przeciwdziałaniem COVID-19. Sfinansowano przebudowę pomieszczeń szpitala oraz zakupiono sprzęt i aparaturę medyczną m.in. 8 respiratorów, ramię RTG, przewoźne USG, defibrylator, 3 łóżka intensywnej terapii.

Maksymalna dopuszczalna wartość indywidualnego wskaźnika obsługi zadłużenia wyliczana w oparciu o osiągniętą przez miasto w poprzednich trzech latach nadwyżkę operacyjną wyniosła dla Tychów w 2020 r. 16,9 proc. Natomiast osiągnięty indywidualny wskaźnik obsługi zadłużenia wynikający ze spłacanych w danym roku pożyczek, kredytów oraz wykupionych obligacji wraz z odsetkami wyniósł 6,5 proc.

(pp)