W Polsce ciągle najbardziej popularnym i dominującym sposobem użytkowania łąk jest koszenie ich na siano. Pozwala to na uzyskanie pożywnej i bezpiecznej paszy, lecz nie zawsze jest możliwe. Coraz większą popularność zdobywa również produkcja sianokiszonek. Pokarm taki jest bogaty w substancje odżywcze i sole mineralne. A co najważniejsze, przy jego produkcji następuje znacznie mniejsza strata biomasy.
W Polsce ciągle najbardziej popularnym i dominującym sposobem użytkowania łąk jest koszenie ich na siano. Pozwala to na uzyskanie pożywnej i bezpiecznej paszy, lecz nie zawsze jest możliwe. Coraz większą popularność zdobywa również produkcja sianokiszonek. Pokarm taki jest bogaty w substancje odżywcze i sole mineralne. A co najważniejsze, przy jego produkcji następuje znacznie mniejsza strata biomasy.
Sianokiszonka i inne kiszonki – czym są i jak się ich używa?
Zebrana zielonka może być przetworzona na paszę dla zwierząt na kilka różnych sposobów. Najbardziej tradycyjnym jest oczywiście suszenie jej na siano i skarmianie nią zwierząt hodowlanych, kiedy jest jeszcze świeża. Świeża zielonka jest pokarmem zdecydowanie najbogatszym w niezbędne do prawidłowego funkcjonowania i rozwoju składniki pokarmowe, związki mineralne, witaminy i mikroskładniki.
Siano dobrej jakości jest tu zdecydowanie mniej wydajne, a siano jakości słabszej, jest raczej mało pożywną paszą. Bardzo dobrze natomiast wypada sianokiszonka. Statystycznie karmienie zwierząt hodowlanych w ten sposób jest tylko niewiele mniej wydajne niż karmienie świeżo skoszoną trawą.
Czym zatem jest sianokiszonka z żyta, trawy, sianokiszonka z lucerny, czy dowolnego, innego rodzaju zielonki?
Jest ona rodzajem kiszonek paszowych, w którym fermentacji poddawana jest zielonka podsuszona przez około jeden, do półtora dnia. Kiszonka dla zwierząt tego rodzaju zawiera od czterdziestu, do nawet sześćdziesięciu procent suchej masy.
Według opinii weterynarzy taki stosunek jest bardzo ważny ze względu na pH gotowej paszy. W przypadku dobrze przygotowanej sianokiszonki pH jest dość niskie i wynosić może 4,2 – 4,6. W takim środowisku nie rozwijają się szkodliwe dla zwierząt bakterie, a fermentacja przebiega prawidłowo.
Bardzo istotne jest również to, by fermentacja sianokiszonki przebiegała w środowisku beztlenowym. Tylko w takiej sytuacji dochodzi do namnażania dobroczynnych bakterii mlekowych odpowiedzialnych za właściwą fermentację, a nie szkodliwych bakterii gnilnych.
W tym celu bele przygotowanego, podsuszonego materiału owija się kilkoma warstwami folii do okrywania kiszonki. Kiszonka z trawy w balotach trafia następnie do miejsca magazynowania. Zazwyczaj gotowa jest już po kilku godzinach fermentacji, a przechowywać można ją nawet przez rok.
Czym różni się sianokiszonka od innych rodzajów kiszonek
Kiszonka paszowa dla zwierząt może być wykonana z dowolnego rodzaju roślin paszowych. Produkuje się ją więc z trawy, zbóż, ziaren, różnego rodzaju warzyw. Popularnym rodzajem karmy jest kiszonka z kukurydzy w balotach, ale najczęściej fermentuje się ją w inny sposób. Najbardziej popularną metodą produkcji kiszonek jest wykonywanie ich w pryzmach, bądź silosach. Kiszonki takie produkowane są ze świeżej biomasy, o niewielkiej zawartości masy suchej. Tak na przykład kiszonkę z trawy optymalnie należy szczelnie owinąć folią nie później niż dwie godziny po skoszeniu.
Polecaną folią jest folia kiszonkarska BÖCK Blue 9, która w odróżnieniu od innych folii do kiszonek posiada wiele zalet.
Zalety karmienia sianokiszonką
Karmienie sianokiszonką ma bardzo wiele zalet, dlatego ten rodzaj paszy jest niezwykle popularny w krajach Europy Zachodniej. Również w naszym kraju wielu hodowców próbuje z dużym sukcesem wprowadzać tego rodzaju karmienie. Przyjrzyjmy się zatem najważniejszym zaletom takiej paszy. Przede wszystkim jest ona bardzo bogata w potrzebne zwierzętom substancje odżywcze, sole mineralne, witaminy i mikroelementy. Pod względem wartości odżywczych, sianokiszonka niewiele różni się od karmy świeżej.
Zrobienie sianokiszonki jest więc potencjalnie dobrą metodą na zapewnienie hodowanym zwierzętom pełnowartościowego, wysokoenergetycznego pokarmu przez cały rok. Sprzyja temu również możliwość dość długiego przechowywania. W dobrych warunkach baloty sianokiszonki mogą być przechowywane przez rok, bez straty właściwości odżywczych. Warto również wiedzieć, że proces fermentacji, któremu podlega sianokiszonka, znacznie zwiększa przyswajalność składników odżywczych z karmy, a także wpływa na jej istotne wzbogacenie w korzystne składniki pokarmowe.
Sianokiszonka – Idealna do karmienia koni
Dla zwierząt sianokiszonka jest paszą o bardzo dużych walorach smakowych. Zarówno krowy, jak i konie jedzą ją bardzo chętnie. Wysoka zawartość składników odżywczych zmniejsza jednocześnie objętość pokarmu konieczną do podania dla zapewnienia właściwej ilości kalorii. Sianokiszonka dla koni jest zwłaszcza polecana dla zwierząt hodowanych w charakterze sportowym i sportowo – rekreacyjnym.
Dzięki takiej karmie konie dostają właściwą ilość energii, przy jednoczesnym, niskim obciążeniu układu pokarmowego. Należy również wspomnieć o tym, że w przeciwieństwie do siana, sianokiszonka nie jest paszą w żadnym stopniu zapyloną, a więc świetnie nadaje się do karmienia koni z alergiami i problemami płucnymi.
Przeczytaj również: https://konieimy.pl/zywienie,ac270/stosowanie-pasz-w-zywieniu-koni-cz-4-kiszonki,197
Wady sianokiszonek
Sianokiszonka jest bardzo wartościową i wydajną paszą, ale ma również duże wady. Po pierwsze, aby była bezpieczna, powinna być wykonana w sposób niezwykle staranny, z zachowaniem wysokiego stopnia higieny. Niewłaściwie przygotowana kiszonka (zbyt sucha, zbyt wilgotna, niedokładnie owinięta folią, zanieczyszczona) będzie znacząco różnić się pod względem swoich parametrów. Może mieć na przykład zbyt wysokie pH, co sprzyja rozwojowi bakterii z rodzaju Clostridium, które odpowiedzialne są za poważne, czasami śmiertelne zatrucia zwierząt hodowlanych (takie przypadki regularnie zgłaszane są w różnych częściach świata).
Dość kłopotliwe jest również właściwe przechowywanie balotów sianokiszonki. Niewłaściwa temperatura, uszkodzenie filii, czy zbyt duża wilgotność mogą skutkować zapleśnieniem i koniecznością utylizacji paszy. Baloty sianokiszonki po otwarciu muszą być wykorzystane w ciągu doby.
Biorąc pod uwagę ich standardowy rozmiar, w mniejszych hodowlach często nie jest to możliwe. Wielu specjalistów weterynarii podnosi również kwestię negatywnego długofalowo wpływu karmienia zwierząt wyłącznie lub z dużej części pokarmem fermentowanym na układ pokarmowy. Rozwiązaniem są dostępne w handlu sianokiszonki gotowe. Proces ich produkcji i magazynowania jest ściśle kontrolowany, a więc powszechnie uważa się je za paszę bezpieczną. Ich wadą jest niestety cena. Karmienie zwierząt takim pokarmem jest średnio trzy razy droższe, od karmienia metodami tradycyjnymi.
